احزاب شیعه وابسته به ایران بر دولت جدید عراق تسلط دارند [نقش برتر دارند]
هنگامی که یک سال بعد از انتخابات دولتی تشکیل می‌شود، مایه تسکین است، اما در مورد عراق در عین حال مایه نگرانی است. نخست وزیر جدید عراق محمد شیا آل سودانی (۵۲) با اشاره به برگزاری زودهنگام انتخابات بلافاصله بعد از ادای سوگند هیجده وزیر مرد و سه وزیر زن (دارایی (برای اولین بار)، تجارت و ارتباطات)، آن را تقویت [نگرانی را] نمود.
تذکر این نکته به اعضای دولت، که باید به کشور خدمت کنند – “همه حاضرین کارمندان دولت عراق هستند” – برای کشورهای دیگر نیز صدق می‌کند. اما سودانی همچنین نسبت به “تغییرات ” و “حذف کردن‌های” عجولانه هشدار داد. همه می‌دانند که منطور چیست: در ارتباط با برخی از وزیران و یا گروه‌هایی که به آنها تعلق دارند، باید از این حرکت کرد که به سرعت اقدام به تجدید سازماندهی حیطه مسولیت خود کنند – از طریق جایگزینی متخصصان با نورچشمی‌ها.
شبکه ترور خزعلی
در اینجا احزابی وجود دارند که قطعاً باید از آنان ترسید: به عنوان مثال “عصائب آل الحق” [جامعه صالحین] یک جریان شبه نظامی افراطی شیعه است، که توسط سپاه پاسداران ایران تأسیس شده است، و در خارج از عراق نیز به عنوان “شبکه ترور خزعلی “، بر حسب نام رئیس آنها قیس آل خزعلی، شناخته شده است. این گروه در لیست تروریستی ایالات متحده قرار دارد. در دولت جدید بغداد وزیر آموزش عالی نماینده آنهاست. با این همه جامعه صالحین تنها گروه شیعه درون دولت نیست که مورد حمایت تهران است و از آنجا دستور می‌گیرد.
دولت سودانی، استاندار سابق و وزیر حقوق بشر از حزب شیعه الدعوه، در نگاه اول بسیار فراگیر به نظر می‌رسد. ۲۳ وزراتخانه وجود دارد، که وزیران دو وزراتخانه هنوز تعیین نشده است. احزاب شیعه با دوازده [وزراتخانه]، بالاترین میزان را در اختیار دارند: بهترین موقعیت نصیب حزب حاکمیت قانون المالکی، نخست وزیر بحث برانگیز سابق (۲۰۱۴-۲۰۰۶) با سه بخش از جمله وزراتخانه مهم نفت، شده است. گروه [لیست] سودانی دارای وزرات دارایی و کشور است. سپس احزاب کوچک شیعه حضور دارند که هر کدام یک سمت وزارت دارند.
احزاب سنی دارای شش وزراتخانه، احزاب کرد چهار وزراتخانه، البته گروه‌های رقیب حضور دارند مانند (حزب دموکرات کردستان/ بارزانی/ اتحادیه میهنی کردستان/ طالبانی).
وزیر امور خارجه فؤاد حسین که کرد است، باقی می‌ماند. بر خلاف دوره‌های تشکیل دولت گذشته، نخست‌وزیر موفق شده است که پست‌های داخلی (شیعه) و دفاع (سنی) را بطور مساوی واگذار کند.
امکان اعتراضات
این ساختار فرقه‌ای-قومی رنگارنگ بنظر می‌رسد- بسیار رنگارنگ، اگرشبکه ترور خزعلی را در نظر بگیریم-، اما به اندازه کافی رنگارنگ نیست. زیرا برنده اصلی انتخابات پارلمانی ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ حضور ندارد، صدریان روحانی جوان دوآتشه، متقی صدر، که به عنوان یک ناسیونالیست عراقی – یعنی مستقل از تهران- در صحنه حضور دارد.
گاهی اتفاق می‌افتد که دولتی بدون حضور برنده یک انتخابات تشکیل می‌شود: اما صدر عادت دارد، که وقتی از چیزی راضی نیست، سیاست را به خیابان بکشاند.
هنگامی که در تابستان آشکار شد که تلاش او برای تشکیل دولت شکست خواهد خورد – هر چند او خودش هرگز مقامی را عهده‌دار نمی‌شود – او نمایندگانش را از پارلمان خارج کرد. در عوض به اوباشانش اجازه داد، که به پارلمان، دادگاه عالی و مقر دولت هجوم ببرند. هر چند برای چندمین بار از سیاست کنار کشیده است، اما این می‌تواند به سرعت تغییر کند.
اما هنوز یک گروه (ناهمگن) از بازندگان وجود دارند، که در پارلمان به دولت سودانی رأی اعتماد ندادند. در انتخابات سال ۲۰۲۱ افراد مستقل از اقشار مختلف به پارلمان وارد شدند، از جمله بلوک “امتیداد”، که برخاسته از جنبش فراحزبی مخالف فرقه‌گرایی و فساد، که اکتبر ۲۰۱۹ شکل گرفت، است. در جریان این اعتراضات در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ – که توسط افکار عمومی جهان نادیده گرفته شد – صدها معترض کشته و یا ربوده شدند. در راهپیمایی‌های آخر هفته از آنها یاد شد، از دولت سودانی خانواده‌های آنان انتظار عدالت و روشنگری ندارند. اعتراضات آن زمان علیه گروه‌ها و شبه نظامیان شیعه که بر کابینه جدید تسلط داشتند، برگزار شد.
تبریک ایالات متحده
با توجه به خطر دائمی بی‌ثباتی در عراق، کشورهای غربی نیز تمایل خود را برای همکاری با دولت اعلام می‌کنند. وزارت امور خارجه ایالات متحده در بیانیه‌ای “تبریک”گفت، البته نه از طرف وزیر [امور خارجه] آنتونی بلینکین، بلکه از طر معاون او ند پرایس.
ایالات متحده که با توافق دولت عراق بعد از پیروزی “داعش” در سال ۲۰۱۴ نیروهای نظامی خود را به عراق بازگرداند، بزرگ‌ترین سفارتخانه منطقه را در بغداد دارند.
حضور نظامی آنها بارها وبارها هدف حمله شبه نظامیان وفادار به تهران شده است، البته اگر از طرف خود ایران نباشد.
گزارش‌های تائید نشده می‌گویند که شبه نظامیان شیعه عراق به عنوان نیروهای تقویتی برای سرکوب جنبش اعتراضی در ایران، انتقال داده شده‌اند. شبه نظامیان نیابتی ایران توسط سردار قاسم سلیمانی سازماندهی می‌شدند، که دراوایل ژانویه ۲۰۲۰ به همراه یکی از رهبران شبه نظامیان عراقی توسط ایالات متحده در فرودگاه بغداد کشته شد.
این مقاله به تاریخ ۳۱ اکتبر در روزنامه “استاندارد” منتشر شد.
ترجمه مهرداد
نظرات شما