صنایع فناوری که در دو سه دهه اخیر هر یک با ارائه خدماتی اجتماعی سر برآوردند و میلیاردها نفر را جذب شبکه‌ها و پلاتفرم‌های اجتماعی نمودند، شتابان و با گام‌های بزرگ، حضور و نقش خود در عرصه‌های امنیتی و نظامی را افزایش می‌دهند.
حضور علنی صاحبان و سرمایه داران صنایع فناوری در مراسم تحلیف ترامپ در ژانویه سال جاری ، تاکیدی بر نقش آنها بود افرادی که هر یک با قدرت مالی و حوزه تاثیرگذاری‌های وسیع سیاسی و اجتماعی، بمثابه امپراتوری پیروزمند در آن مراسم خودنمائی می‌کردند.
نقش این صاحبان چه بود و چیست؟ صنایع فناوری که از جمله به راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی و خدمات دیجیتالی مادیت بخشیدند، تحولات عظیم و چشمگیری را رقم زدند. میلیاردها نفر به نحوی به عضویت این شبکه‌ها در آمدند و در آنها فعال شدند. ارتباطات گسترش یافت، زمینه‌هایی برای شکستن انحصار خبری و اطلاعاتی بوجود آمد و شهروندان و کاربران با ابتکارات خود، موجب رونق هر چه بیشتر این شبکه ها و پلاتفرم‌ها شدند.
ایده‌های اولیه این فناوری‌ها، به سرعت سودآور شدند و صاحبان این صنایع ظرف مدت نسبتا کوتاهی به میلیاردرهایی تبدیل شدند که نه تنها ثروت نجومی کسب کردند بلکه با دسترسی به اطلاعات کاربران به گنجینه بٍکر دیگری نیز دست یافتند که حاوی اطلاعات، داده‌ها و آمارهایی بود که می‌توانست در رقم زدن و جهت دادن به رویدادهای سیاسی، اجتماعی و نظامی مورد (سوء) استفاده قرار گیرد. چنین نیز شد.
از جمله صاحبان صنایع فناوری که در حلقه روابط فعلی ترامپ قرار دارند، ایلان ماسک، یار غار ترامپ و صاحب کمپانی‌های متعدد با سرمایه‌ای بالغ بر ۳۴۲ میلیارد دلار ، ثروتمندترین فرد جهان است. او از طریق کمپانی‌های متعدد خود، به‌ویژه اسپیس‌ایکس و استارلینک، نقش فزاینده‌ای در پروژه‌های دفاعی ایالات متحده ایفا می‌کند. کمپانی «اسپیس ایکس» توسعه سیستم دفاع موشکی موسوم به «گنبد طلائی» را عهده دار است. این پروژه شامل پرتاب چهارصد تا هزار ماهواره ردیاب و سیصدماهواره مسلح برای شناسائی و خنثی سازی تهدیدات موشکی است. در سال ۲۰۲۳ نیز پنتاگون یک قرارداد ۲۳ میلیارد دلاری برای استفاده از خدمات اینترنت ماهواره ای کمپانی دیگر ایلان ماسک با او منعقد کرد. با شروع دور دوم ریاست جمهوری ترامپ، کمپانی ایلان ماسک قراردادی انحصاری جهت ارائه سیستم ماهواره ای اینترنت با کاخ سفید امضا کرد.
دیگری، «زاکربرگ» صاحب کمپانی «متا» است -که در سال ۲۰۰۴ توسط شبکه ای کوچک در دانشگاه هاروارد فیسبوک را تاسیس کرد. در سال ۲۰۱۲ ایسنتاگرام و دو سال بعد از آن نیز، واتساپ را خرید. این مجموعه هم اکنون با نام کمپانی «متا» شناخته می‌شود. طی سالهای گذشته نقش این مجموعه در تحولات سیاسی و اجتماعی آمریکا چشمگیر بوده، بنحوی که در پیروزی ترامپ در دور اول نقش مهمی ایفا کرد. در واقع منافع صاحب این کمپانی ایجاب می کرد با جمهوریخواهان متحد شود تا حتی الامکان در پناه سیاستهای سیاسی و اقتصادی آنها از تعرفه های اروپائی معاف شود و از چارچوب های حقوقی و نظارتی اتحادیه اروپا در امان بماند. گسترش پلاتفرم‌های اجتماعی زیر مجموعه کمپانی «متا»، قدرت و نفوذ این کمپانی را افزایش داد. این نقش، مشارکت در صنایع امنیتی و نظامی بود. با این که از سال ۲۰۰۴ وارد حوزه نظامی شده بود، اما با رواج استفاده از هوش مصنوعی، این نقش برجسته تر و استراتژیک‌تر شد. در حال حاضر این کمپانی یک قرار داد۲۲ میلیارد دلاری برای بکارگیری هوش مصنوعی در صنایع دفاعی ایالات متحده و یک قرارداد ۶۰ تا ۶۵ میلیارد دلاری نیز برای ارائه زیرساخت هوش مصنوعی امضا کرده است.
یکی دیگر از حاضرین مراسم تحلیف ترامپ، «جٍف بزوس» صاحب کمپانی آمازون است که کارش را در سال ۱۹۹۴ با فروش آنلاین کتاب آغاز کرد اما بتدریج به ارائه خدمات به سازمان سیا و آژانس امنیتی ملی آمریکا روی آورد. نقطه اوج این همکاریها در سال ۲۰۱۳ و انعقاد یک قرار داد ۶۰۰ میلیون دلاری با سازمان سیا بود. در سالهای گذشته حجم این همکاریها افزایش یافته است. بطور مثال قرارداد ۹ میلیارد دلاری آمازون به همراه دو کمپانی دیگر با وزارت دفاع آمریکا برای میزبانی داده‌ها و اطلاعات امنیتی و نظامی یکی از این نمونه‌هاست. صاحب کمپانی آمازون با سرمایه ۲۴۰ میلیارد دلاری، دومین ثروتمند جهان شناخته شده است.
کمپانی گوگل -که موسسین و صاحب فعلی آن نیز در حلقه نزدیکان ترامپ‌اند -با سرمایه‌ای بالغ بر ۱۲۳ میلیارد دلار طی سالهای جاری، گام‌های بزرگی برای ورود به عرصه امنتیی و نظامی برداشته است. این کمپانی که در سال ۱۹۹۸ با راه اندازی موتوری برای جستجوی اینرنتی آغاز کرد از سال ۲۰۱۰ در زمینه استفاده از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های امنیتی وارد همکاری با ارتش آمریکا شد و متقابلا از نهادهای اطلاعاتی و دفاعی ایالات متحده امتیازات و مجوزهای لازم حقوقی برای این امر را دریافت کرد. از جدیدترین قراردادهای گوگل در زمینه امور نظامی- دفاعی می توان به قرارداد یک میلیارد و دویست میلیون دلاری این کمپانی با اسرائیل در زمینه امور دفاعی اشاره کرد.
کمپانی مایکروسافت – و سرمایه ۱۰۸ میلیارد دلاری صاحب آن «بیل گیتس»- در دهه ۱۹۷۰ میلادی با تمرکز بر ساخت سیستم عامل و نرم افزارهای دیجیتالی پا به عرصه حیات گذاشت. بیست سال بعد از آن وارد همکاری با دولت ایالات متحده شد. این همکاریها ابتدا غیرنظامی بود اما از اوایل سال ۲۰۱۰ و در چهل سالگی این کمپانی وارد فاز نظامی و همکاری مستقیم با پنتاگون شد. این همکاریها افزایش یافت و جدیدترین مورد آن یک قرارداد ۲۲ میلیارد دلاری برای توسعه سیستمی موسوم به واقعیت‌افزوده برای ارتش ایالات متحده است. سیتسم واقعیت افزوده، قادر است با هوش مصنوعی، عناصر و جنبه‌های دلخواه را به یک صحنه و رویداد واقعی بیافزاید. صاحب این کمپانی گرچه حضوری نمایشی در گردهمایی های علنی ترامپ و جمهوریخواهان ندارد ،اما خدمات کمپانی‌اش همچون سایر کمپانی‌های فناوری، رویکردی امنیتی و نظامی داشته است.
علاوه بر میلیاردهایی که نامشان رفت، بازیگران کلیدتری نیز در صحنه‌اند که حضورشان کمتر علنی است. اما نقش‌شان در سمت و سو دادن به صنایع فناوری و تسریع این تحولات تعیین کننده است. «پیتر تیل» یکی از معمارانی است که همواره حامی پروپاقرص جمهوریخواهان بوده و با ثروت های نجومی و سرمایه گذاری های خود به تحولات مورد نیاز سرمایه داری در عرصه فناوری سمت و سو داده و روند این تحولات را شتاب بخشیده است.
او در سال ۲۰۰۳ کمپانی «پالانتیر تکنولوژی» را تاسیس کرد . این کمپانی از همان آغاز بمنظور تحلیل‌داده‌های اطلاعاتی برای نهادهای امنیتی و اطلاعاتی آمریکا شکل گرفت. یک سال بعد از آن، پیتر تیل با سرمایه گذاری نیم میلیارد دلاری، موجب پا گرفتن و رونق فیسبوک شد. رونق فیسبوک رابطه مستقیم با رونق کمپانی خود وی و خدماتش برای نهادهای امنیتی ایالات متحده داشت. با حمایت مالی او فیس بوک پا گرفت و به پلاتفرمی برای عموم مردم تبدیل شد و این امر کمپانی پیتر تیل را قادر ساخت تا با تکیه به داده ها، اطلاعات و آمارهای استخراجی از آن، رفتار کاربران را تحلیل و در اختیار نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا قرار دهد و از قِبل آن ثروت اندوزی کند. نقش استراتژیک پیترتیل ادامه یافت. او از جمله بازیگران کلیدی است که آشکارا از سیاسی بودن اهداف خود صحبت می‌کند و طی سالهای اخیر با ادامه سرمایه گذاری در کمپانی‌های نوپا، آنها را به سوی تمرکز و فعالیت درصنایع دفاعی و امنیتی هدایت و تشویق کرده است. او در سال ۲۰۲۴ از طریق صندوق مشترک سرمایه‌گذاریهای مربوط به فناوری، زمینه خرید تویتتر را برای ایلان ماسک فراهم کرد. پلاتفرمی که با داشتن کاربران آگاه (تر)، داده‌ها و اطلاعات بیشتر و ارزشمندتری را در دسترس او و نهادهای امنیتی قرار می‌دهند.
در سال ۲۰۲۱ سرمایه گذاری‌ها در کمپانی‌های نوپا فناوری دفاعی به بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار رسید که نسبت به ۷ سال قبل از آن، دو برابر شده است. صنایع فناوری تنها در نیمه اول سال ۲۰۲۴ مبلغ ۱۰۰ میلیارد دلار در صنایع تسلیحاتی سرمایه گذاری کرده‌اند. این روند با سرعت و شتاب بیشتری ادامه دارد و جنگ های کنونی نیز به موتور رشد این صنایع تبدیل شده است: علاوه بر بکارگیری هوش مصنوعی در تحلیل داده‌ها، ارائه خدمات میزبانی برای داده‌ها و اطلاعات امنیتی، می‌توان به توسعه ربات‌های خودران برای تانک‌ها و وسائل نقلیه زمینی، به تولید پهبادهایی هوشمند بعنوان آلترناتیوی برای جنگنده‌ها و زیردریایی‌های گرانقیمت اشاره کرد.
پیآمد این روند و این تحولات، روی‌آوری هر چه بیشتر صنایع فناوری به بخش نظامی- امنیتی، تبدیل فناوری‌های دفاعی به حوزه‌ای با پتانسیل رشد بالا و اهمیت استراتژیک و سودآوری فوق‌العاده بالای آن است. پی آمد دیگر و مهم‌تر این تحولات، خصوصی شدن صنعت جنگ و تسلیحات نظامی است که در راس آن صاحبان سرمایه‌هائی قرار دارند که به دور از هر گونه کنترل و نظارتی، قادرند قدرقدرتی کنند و با دکترین مورد نظرشان– حکومت نخبه ها- شالوده‌های دمکراتیک و دستآوردهای مبارزاتی توده‌های مردم را بزیر کشند و نابود کنند.
نظرات شما