مبارزات و اعتراضات کارگری در آغاز نیمه دوم سال جاری و در ادامه شش ماه گذشته در اشکال گوناگون ادامه داشته است. کارگران مبارز و زحمتکش ایران که تحت سخت‌ترین و بدترین شرایط کاری وحشیانه استثمار می‌شوند، در اعتراض به وضعیت تحمیلی، برای تغییر و بهبود شرایط کار و معیشت خود، در شکل تجمع و اعتصاب و بخشاً به‌صورت راه‌پیمایی به مبارزه ادامه داده‌اند. علی‌رغم فرازوفرود اعتراضات خیابانی و افت آن، مبارزات و اعتصابات کارگری، گرچه آرام و بی‌سروصدا و عمدتاً با خواست‌های صنفی و اقتصادی به حیات خود ادامه داده است. در سه‌هفته‌ای که از مهرماه سپری‌شده، کمتر روزی را می‌توان سراغ گرفت که یک یا چند اعتراض و اعتصاب کارگری رخ نداده باشد. هزاران کارگر درده‌ها تجمع و اعتصابی که از یکم تا بیست و یکم مهرماه برپا نموده‌اند، دست به اعتراض زده‌اند. کمیت اعتصابات و اعتراضات کارگری به‌طور نسبی بالا است. برای ترسیم یک تصویر به نسبت واقعی، تنها به چند نمونه از این اعتراضات و اعتصابات کارگری که در رسانه‌ها انعکاس یافته اشاره می‌کنیم:
اعتصاب کارگران کارخانه سیمان ارومیه با خواست افزایش دستمزد و تجمع کارگران آبفای شوش( اول مهر )، اعتصاب و تجمع کارگران راه‌آهن در سطح کل استان کرمان و مسدود کردن درب ورود و خروج شرکت(۳ مهر )، اعتصاب کارگران واحد لوله مسی کارخانجات مهر اصل تبریز(۴ مهر)، اعتصاب کارگران کارخانه شستشوی طلای قلقله واقع در اطراف شهر سقز(۵ مهر) ، اعتصاب کارگران فولاد خزر در شهرک صنعتی رشت(۶مهر)، اعتصاب کارگران پیمانی پتروشیمی رازی که دست‌کم یک هفته ادامه داشت(۷ مهر)، اعتصاب کارگران معدن زغال‌سنگ طزره(۸ مهر)، اعتصاب کارگران راه‌آهن و دست‌کم برپایی ۳ بار تجمع اعتراضی مقابل استانداری کرمان( ۶ تا ۱۳ مهر)، اعتصاب کارگران پیمانی راه‌آهن قم( شرکت فلق) و تجمع مقابل استانداری ( ۶ و ۷ مهر) ، تجمع اعتراضی کارگران پیمانی معدن زغال‌سنگ رزمجای البرز(۱۰ مهر)، اعتصاب کارگران خط و ابنیه راه‌آهن لرستان( شرکت تراورس) و اعتصاب کارگران شرکت آبفای کهگیلویه و بویراحمد(هفته دوم مهر)، تجمع اعتراضی کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور در مقابل سازمان تأمین اجتماعی در گلسار رشت( ۱۷ مهر)، اعتصاب کارگران رؤیا پلاستیک کردستان واقع در شهرک صنعتی شماره یک سنندج و اعتصاب پرسنل آبفای شوشتر و خوزستان( ۱۸ و ۱۹ مهر)، اعتصاب رانندگان ون تاکسی همدان(۱۹ مهر )،اعتصاب واحد تعمیرات واگن مسافربری شرکت نوین صنعت رجا (۲۱ مهر)…
این تجمع‌ها و اعتصاب‌ها تنها بخشی از اعتراضات کارگری است و شمار اعتصابات کارگری بیش از این است.
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اعتراضات و تجمعات کارگری در همین بازه زمانی اما در صنعت نفت رخ داد. نفت، بازهم نشان داد تا معضلات و مشکلات بی‌شمارش حل‌وفصل نشود، حتی در تحت شدیدترین فشارها و سرکوب پلیسی، آرام نگرفته و شعله مبارزه آن همچنان فروزان خواهد بود. از نمونه اعتصاب‌ها و تجمع‌های کارگران و کارکنان نفت در سه هفته اخیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اعتصاب کارگران و کارکنان پالایشگاه خلیج‌فارس هویزه و مسدود نمودن در ب شرکت( ۳ مهر)، تجمع همزمان کارگران و کارکنان رسمی نفت در سکوهای بهرگان سر، رسالت، ابوذر و جزیره خارک( ۳ مهر)، تجمع کارکنان شرکت پایانه‌های نفتی مقابل گیت ورودی اسکله صادراتی نفت (۴مهر)، تجمع کارکنان مناطق نفت‌خیز جنوب مقابل ساختمان مدیریت برای افزایش دستمزد(۹ مهر)، تجمع کارگران و کارکنان سکوهای دریایی در دو شرکت فلات قاره ایران و نفت و گاز پارس(۱۰ مهر)، اعتصاب و تجمع کارگران پتروشیمی آبادان(۱۲ مهر)، اعتصاب و تجمع همزمان کارگران قرارداد موقت صنعت نفت در کنگان، گچساران، عسلویه، ایلام و اهواز(۱۲ مهر)، اعتراض سراسری کارکنان سکوهای عملیات صنعت نفت در شکل تجمع( ۱۲ مهر)، تجمع نیروهای عملیاتی شاغل در بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان(۱۶ مهر)، تجمع گروهی از کارگران و کارکنان شاغل در سکوهای ابوذر منطقه خارک(۱۷ مهر)، تجمع کارگران غیررسمی و پیمانی پالایشگاه نفت آبادان به نمایندگی از ۴۰۰۰ کارگر پیمانی با خواست برچیدن شرکت‌های پیمانکاری(۱۷ مهر)، تجمع اعتراضی کارکنان رسمی صنعت نفت جنوب مقابل دفتر مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب(۱۹ مهر)، تجمع اعتراضی کارگران ارکان ثالث در پالایشگاه آبادان با خواست حذف پیمانکار و اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل (۲۱ مهر) و…
کارگران مبارز ایران در شرایطی این حجم به نسبت بالای اعتراض و اعتصاب کارگری در نفت و سایر مراکز کارگری را سازمان داده‌اند که جریان ارعاب و احضار و بازداشت و سرکوب کارگران پیشرو و معترض نیز ادامه داشته و حتی برای یک‌لحظه متوقف نشده است. دستگاه امنیتی و قضایی ضد کارگری رژیم فاشیستی جمهوری اسلامی برای مرعوب ساختن کارگران به هر اقدامی که توانسته دست‌زده است و شمه‌ای از آن را در همین بازه زمانی نیز به مرحله اجرا گذاشته است. برای نمونه، در تجمع کارگران و جویندگان کار و اهالی آق دره برای کار و اشتغال مورخ اول مرداد، تجمع‌کنندگان را به رگبار بستند که تعدادی به‌سختی مجروح و ۳۲ تن را بازداشت و روانه زندان کردند. پس از مدتی ۲۶ تن از بازداشت‌شدگان با سپردن وثیقه‌های سنگین آزاد شدند اما ۶ نفر در زندان ماندند که بعداً اعلام شد دادگاه این کارگران ۴ مهر در شعبه ۱۰۲ کیفری تکاب برگزار می‌شود. پنجم مهر، به دنبال شکایت کارفرما، شعبه ۱۲ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب اهواز،۱۷ تن از کارگران مبارز و معترض فولاد اهواز را محاکمه و هریک را به ۷۴ ضربه شلاق و جریمه نقدی محکوم کرد. برخی از کارگران پیشرو از نمونه رضا اقدسی کارگر اخراجی ایران‌خودرو به دادگاه اوین احضار شدند. این کارگر برای چهارمین بار به نهادهای امنیتی احضار و مورد تهدید و بازجویی قرارگرفته است.صدها کارگر مشمول پرونده‌سازی‌های امنیتی شده‌اند. سخت‌گیری بیش‌ازاندازه و اعمال فشار علیه فعالین سندیکای کارگران شرکت واحد، رضا شهابی، حسن سعیدی و داود رضوی همچنان با حدت و شدت ادامه دارد.
کمیت بالای اعتراضات کارگری یک‌بار دیگر این واقعیت را اثبات می‌کند که با زندان و سرکوب و تشدید آن، نمی‌توان در برابر اعتراضات و اعتصابات کارگری سد و مانع غیرقابل‌عبوری ایجاد کرد. مادام که ظلم و ستم و استثمار هست، اعتراض و اعتصاب و مبارزه علیه آن نیز هست و خواهد بود. در برخی مراکز نفتی جنوب و سکوها مانند شرکت فلات قاره، نفت و گاز پارس، شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری،مراکز نفت و گاز در کنگان، گچساران، عسلویه، ایلام و اهواز، کارگران و کارکنان هشدار داده‌اند اگر به خواست‌هایشان رسیدگی نشود، تجمعات اعتراضی خود را به‌صورت هفتگی یا ماهانه برگزار خواهند کرد.
جاری بودن اعتراضات کارگری اما به معنای توفیق این اعتراضات و کارگران نیست. صرف‌نظر از کمیت نسبتاً بالای اعتراضات کارگری، اما این اعتراضات اساساً در چارچوب مطالبات اقتصادی و صنفی محدود مانده‌اند. افزون بر آن، اعتراضات کارگری در این سه هفته اخیر فقط در موارد اندکی از محدوده یک واحد فراتر رفته و برای مثال در نفت، اعتراض هماهنگ و همزمان را در چند شهر و منطقه شاهد بوده‌ایم و در برخی موارد نیز اعتراض پس از شکل‌گیری در یک واحد، به سطح فراتر فرا روئیده‌اند.اما در اغلب موارد این اعتراضات، تک‌واحدی و پراکنده بوده‌اند.
از این مهم‌تر اما شکل اعتراض است. اعتراضات کارگری به‌ویژه در نفت که مهم‌تر از سایر بخش‌ها نیز هست، اساساً در شکل تجمع اعتراضی بوده‌اند. این شکل اعتراض و مبارزه کارگری در شرایط کنونی البته محدودیت‌های خاص خودش را دارد و چنانکه شاهد بوده‌ایم تاکنون نتوانسته کارفرما را به عقب‌نشینی وادار و خواست کارگران را محقق کند. روشن است که کارگران در مبارزه علیه کارفرما و دولت از اشکال گوناگون مبارزه استفاده نموده و خواهند نمود.اما رایج‌ترین شکل آن در بازه زمانی موردنظر که حتی می‌توان آن را به تمام طول شش ماه گذشته نیز تعمیم داد، تجمع و اعتصاب بوده است.در نفت اما شکل اصلی مبارزه تجمع بوده است. این دو شکل مبارزه کارگری در لحظه حاضر ازلحاظ میزان تأثیرگذاری، هم سنگ و هم‌وزن نیستند. برپایی تجمعات اعتراضی در نفت مقابل این یا آن شرکت و در این یا آن سکوی نفتی طبیعتاً تأثیرات خود را داشته و خواهد داشت. اما این شکل مبارزه تا این لحظه نتوانسته کارفرما و دولت را مجبور به عقب‌نشینی کند. جمعی از کارگران یا کارکنان نفت در این یا آن شرکت تجمعی برگزار نموده و در کاغذ نوشته‌هایی خواست‌های خویش را اعلام می‌کنند. اعتراض خویش را در محدوده معینی منعکس می‌کنند ، دقایقی بعد به تجمع پایان داده و کار را از سر می‌گیرند. در برخی موارد حتی زمان تجمع نیز با وسواس و به نحوی تعیین می‌شود که روند تولید آسیب نبیند. کارفرما یا دولت نیز چون می‌دانند آسیبی به تولید وارد نمی‌شود و تجمع‌کنندگان فوراً به سرکار بازمی‌گردند، با مشکل چندانی روبرو نمی‌شوند و بنابراین کارگران و اعتراضشان را جدی نمی‌گیرند. چنین است که می‌بینیم اعتراض صرفاً در شکل تجمع‌های کم عده یا حتی پرشمار، راه به‌جایی نبرده‌اند. در اغلب موارد ما شاهد بوده‌ایم که کارفرما و دولت یا نسبت به این تجمعات بی‌اعتنا بوده‌اند و یا در بهترین حالت با یک وعده توخالی به ماجرا پایان داده‌اند. درعین‌حال کارفرما و دولت شدیداً مراقب‌اند که اگر تجمع بخواهد به‌قدری به درازا بکشد که در پروسه تولید خللی ایجاد شود با اعزام قوای کافی سرکوب به محل و توسل به قهر و بازداشت و زندان تجمع را بر هم می‌زند و در پایان، کارگران می‌مانند و مطالبات تحقق نایافته!
بنابراین بسیار مهم است که اشکال مؤثرتر مبارزه کارگری جایگزین تجمعات اعتراضی شود یا دست‌کم، تجمعات اعتراضی با اشکال مؤثرتر مبارزه کامل گردد. مهم‌ترین و مؤثرترین شکل مبارزه کارگری اعتصاب است. در قبال اعتصاب و خواباندن چرخ تولید هیچ کارفرما و دولتی نمی‌تواند بی‌اعتنا بماند. اعتصاب در نفت به‌ویژه در شرایط کنونی که طبقه حاکم و دولت پاسدار منافع آن، بیش از هرزمان دیگری به درآمد حاصل از فروش نفت نیاز دارد و می‌داند که قطع این ممر درآمد معنای سیاسی و اقتصادی هلاکت باری دارد، بسیار مهم است. اعتصاب و خواباندن چرخ تولید به‌ویژه در نفت نه‌فقط شریان حیاتی دولت را مسدود می‌کند و بنابراین طبقه حاکم و دولت این طبقه نمی‌توانند در قبال آن و خواست‌های کارگران بی‌اعتنا بمانند، بلکه این اعتصاب اگر از حد اعتصاب تک‌واحدی فراتر رفته و به اعتصاب‌های رشته‌ای و سراسری گذر کند، تمرکز نیروهای سرکوب را نیز به‌هم‌ریخته و آن را فلج و بی‌اثر می‌کند. از این هم مهم‌تر اعتصاب، مدرسه انقلاب و ابزار مهم ارتقای آگاهی سیاسی است. در جریان اعتصاب است که کارگران پیوسته تجربه می‌اندوزند، نقاط ضعف و قوت خود را بهتر می‌شناسند و آگاهی سیاسی خود را ارتقا می‌دهند. در جریان اعتصاب است که طبقه کارگر آگاهی سیاسی خود را ارتقا می‌دهد، دشمن طبقاتی و دوستان دروغین خود را بهتر می‌شناسد و تجارب خود را برای ارتقای مبارزه و رشد آن به کار می‌بندد. و باز از این هم مهم‌تر در جریان اعتصاب است که کارگران راه‌های سازمان‌یابی را کشف می‌کنند، روابط کارگری خود را گسترش می‌دهند، تشکل می‌زنند و میزان تشکل یابی خود را نیز ارتقا می‌دهند. در جریان همین اعتصابات است که جنبش طبقه کارگر از محدوده خواست‌های صنفی و اقتصادی فراتر رفته و بدون شک خصلت سیاسی به خود می‌گیرد.
تجارب جنبش‌های کارگری مکرر این واقعیت را اثبات نموده‌اند که در پروسه رشد اعتصابات و گذار به اعتصاب‌های سراسری، جنبش طبقه کارگر به‌سرعت وارد فاز سیاسی می‌شود. طبقه کارگر به ماهیت کارفرما و دولت، به رابطه دولت و طبقه سرمایه‌دار بهتر و بیشتر پی می‌برد و می‌آموزد که دشمن کارگران فقط این یا آن کارفرما و سرمایه‌دار نیست، بلکه کل طبقه سرمایه‌دار و دولتی است که از منافع آن حراست می‌کند. در جریان همین اعتصابات است که طبقه کارگر در عمل می‌آموزد که راه نجات وی در تعیین تکلیف قطعی بانظم سرمایه‌داری حاکم و در یک انقلاب اجتماعی کارگری است که خود راهبر آن باشد. از همین رو خودش را از همین امروز برای چنین شرایطی تجهیز و آماده می‌کند. فراموش نکنیم رژیم حاکم را با یک قیام مسلحانه باید برانداخت. قیام مسلحانه اما در درون اعتصابات سراسری و اعتصاب عمومی سیاسی نطفه می‌بندد و در بطن همین اعتصابات رشد می‌کند. پس پیش به‌سوی اعتصابات سراسری اقتصادی و سیاسی سراسری، پیش به‌سوی اعتصاب این مهم‌ترین و مؤثرترین تاکتیک مبارزه طبقه کارگر که آموزگاران این طبقه آن را مدرسه انقلاب نام نهاده‌اند.
متن کامل نشریه کار شماره ۱۰۴۰ در فرمت پی دی اف:
نظرات شما