هیئت حاکمه رژیم اسلامی مدتیست به این نتیجه رسیده که باید برای بقایش به خواسته های غرب بخصوص آمریکا تن در دهد. باند روحانی- رفسنجانی مامور شد تا با ایجاد هماهنگی گذار به دوران جدید را هموار کند. در این راستا اخیرا جراید درون کشور مملو از اخبار مربوط به مذاکرات دوجانبه با آمریکا و همچنین مانورهای داخلیست. برای نمونه تمامی اختیارات مذکرات هسته ای به وزارت امور خارجه محول شد٬ وزرای کلیدی دولت یازدهم تحصیل کرده های آمریکا و اروپا و مورد قبول غرب هستند. اما مهمترین مانور مانور خامنه ای هست که تیشه به ریشه خود زد و در ملا عام به سپاه پاسداران “نرمش قهرامانانه” را تحمیل کرد. کاری را که میتوانست در خفا انجام دهد. اما با این تیر دو نشان زد. اول آنکه در تمامی بدنه سپاه جای شکی نباشد که سپاه باید کنار بایستد و کار را بسپارد به روحانی-رفسنجانی. دوم آنکه چراغ سبزی برای آمریکا و شرکا باشد که رژیم کاملا آماده مذاکرات و پذیرش شرایط آمریکاست.
اما آمریکا و شرکا چه میخواهند؟
توجه کنید که همانطور که در نوشته قبلی هم ذکر شد ” اختلاف اصلی بر سرمسئله سلاحهای اتمی نیست. اختلاف اصلی بر سر فقدان سازش و هماهنگی سیاستهای ایران با سیاستهای سرمایه جهانیست.”
مسئله تسلیحات هسته ای اکنون به حاشیه رفته و صحبت بر سر سرمایه گذاریهای بخش خصوصی حتی آمریکا در صنعت نفت (١)٬ گفت و گو درباره یک چارچوب گسترده امنیتی با آمریکا (٢) ٬ فشار بر سپاه برای خروج از فعالیتهای اقتصادی٬ و آزاد کردن برخی زندانی سیاسی است. چه لزومی داشت که درست قبل از سفر روحانی به آمریکا برخی زندانیان سیاسی مرتبط با شورش ١٣٨٨ آزاد شوند؟ آیا مسئله ژست حقوق بشری آمریکاست که نشان دهد با کشوری مذاکره میکند که حقوق بشر را رعایت میکند؟
اگر مذاکرات صرفا برای حل مسئله هسته ایست چه لزومی دارد که با آمریکا وارد مذاکرات مستقیم شود؟ خیر٬ ابعاد رابطه رژیم با آمریکا بسیار گسترده تر از مسئله هسته ایست.پس دعوا بر سر چیست؟
خواسته های آمریکا دارای ابعاد اقتصادی٬ سیاسی و نظامیست. لیست های احتمالی عبارتند از:
حوزه اقتصادی:
– اجرای اصل ۴۴ و یا همان اصلاحات نئولیبرال
– حرکت آزاد سرمایه به درون و بیرون – از جمله سرمایه گذاری در صنعت نفت و غیره
– بازگشایی بازار ایران بر روی کالاهای آمریکایی. مک دونالدها بزودی در پایتخت؟
– استفاده از ایران برای ترانزیت کالاهای آمریکا به آسیای میانه
حوزه سیاسی:
– تمرکز قدرت در مقام ریاست جمهوری. برای آمریکا باید مشخص باشد که طرف مذاکره کننده کیست. اینکه با رئیس جمهور مذاکره کند و بعد معلوم شود که تصمیم گیرنده اصلی او نمی باشد، قابل قبول نیست. بالنتیجه قدرت سیاسی رژیم باید از ولایت فقیه به ریاست جمهوری انتقال پیدا کند.
– منع اقدامات پان اسلامیستی رژیم. مداخله و گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در کشورهای منطقه فقط با اجازه آمریکا.
– پیروی از سیاستهای آمریکا در منطقه و جهان
– روابط دیپلماتیک مستقیم با آمریکا
حوزه نظامی:
– سپاه باید در روندی همانند ارتشهای ترکیه و مصر تحت فرمان غیر مستقیم آمریکا در آید. ادغام احتمالی سپاه پاسداران با ارتش در طی یک پروسه ای میتواند قدمی در این رابطه باشد. سپاه نه تنها یک قدرت نظامیست بلکه یک قدرت انحصاری اقتصادی نیز هست.
این نهاد طی بیش از سه دهه کما بیش به یکی از فعال ترین نهاد های دولتی در حوزه های نظامی، اقتصادی و سیاسی تبدیل شده که برای دستیابی به پروژه های پرسود با نهادهایی نظیر شرکتهای دولتی، وزارت اطلاعات، بنیاد مستضعفان و آستان قدس رقابت میکند. این “برادران قاچاقچی” صاحب سرمایه های هنگفتی هستند. برای نمونه سپاه کالاهای وارداتیش را از گمرک معمولی وارد نمیکند بلکه باراندازها و گمرک مخصوص خود را دارد. این نقش عظیم در اقتصاد قدرت سیاسی مهمی را بهمراه میاورد. بعبارت دگر سپاه “شبه دولت”ی است که تا کنون وسیعا در سیاست نقش تعیین کننده میداشته. اما این شبه دولت برای آمریکا و همدستانش قابل قبول نیست. آمریکا فقط یک نهاد برای پیشبرد اهدافش میپذیرد و آنهم نهاد ریاست جمهوریست. سپاه نه تنها باید از منافع اقتصادی صرف نظر کند بلکه باید دستش از دخالت در سیاست نیز کوتاه شود و اصولا تنها یک ارتش وجود داشته باشد یعنی ادغام سپاه با ارتش تحت فرمان رییس جمهور.
– نقش جدید سپاه سرکوب نیروهای انقلابی٬ کارگران٬ و روشنفکران در درون و سرکوب القاعده٬ طالبان٬ و سایر گروههایی منطقه که به آن برچسب “تروریست” بزنند. آمریکا مایل است جمهوری اسلامی را همانند شاه ژاندارم منطقه کند. اشغال عراق و افغانستان با همکاری رژیم انجام شد. آمریکا و شرکا نمیخواهند بطور مستقیم ژاندارم منطقه باشند. یک دلیل اینست که افکار عمومی در داخل و جهان مخالف اینگونه دخالت گری و زورگوییست. برای امپریالیستها لازمست که یک چارچوب گسترده امنیتی رژیم اسلامی و آمریکا برای کنترل منطقه ایجاد شود.
اما رژیم تبلیغاتی براه انداخته که این مذاکرات برای طرفین “برد ـ برد” خواهد بود. آمریکا به رژیم چه خواهد داد؟
– پایان تحریمها
– استرداد میلیاردها دلار اموال ایران در آمریکا که پس از خروج شاه مسدود شده بود.
– ژاندارمی منطقه
– سرمایه گذاری خارجی
– انهدام پایگاهای مجاهدین در عراق و ارعاب مخالفین رژیم
– پایان اعطای پناهندگی سیاسی و مذهبی به ایرانیان
– ادامه غنی سازی هسته ای در ابعادی محدود
البته مشخص است که آمریکا خواسته هایش را دیکته خواهد کرد. در این میان نهادی که بیشترین ضربه را خواهد خورد سپاه + ولایت فقیه خواهد بود. همانگونه که در ترکیه ارتش همه کاره به کنترل دولت درآمد سپاه نیز باید یک ارگان صرفا نظامی تحت فرمان ریاست جمهوری درآید. سران این نهاد اخیرا در سخنانی اعلام کردند که آماده اند تا از حوزه اقتصاد خارج شوند. اما آن چه مسلم است این است که تا کنون سپاه در غیبت بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارجی اغلب پروژه هایی با قیمت بالاتر و کیفیت پایین تر ارائه داده است. بعبارت دگر پروژه ها و صنایع تحت کنترل سپاه از ترکیب ارگانیک پایینی برخوردارند که به ضرب انحصاری بودنشان سود آور بوده و به احتمال زیاد سرمایه داران خصوصی و خارجی در صورت وجود رقابت در بازار ایران تمایلی به خریدشان نخواهد داشت.
اما خروج سپاه از اقتصاد به راحتی انجام نخواهد شد. هیچ سرمایه عظیمی بدین سادگی سرمایه و نفوذ سیاسی اش را دودستی تقدیم نخواهد کرد. هم اکنون عربده مقامات سپاه بلند شده که نرمش قهرمانانه قابل تعبیر است. برا ی مثال وزیر دفاع و پشتیبانی در باره احتمال تفاوت دیدگاه نیروهای مسلح خصوصا سپاه پاسداران درباره سیاست نرمش قهرمانانه با نظر دستگاه دیپلماسی سخن میگوید (٣). معنی این ادعا اینست که رییس جمهور هر کاری دلش بخواهد بکند اما کاری به کار سپاه نداشته باشد که این امر غیر ممکنیست. آمریکا مشخصا سپاه و ولایت فقیه را نشانه گرفته و رضایت نخواهد داد.
مذمون مذاکرات با آمریکا این است که اگرچه ارگانهای موازی حکومتی وجود خواهند داشت اما ارگانهای ولایت فقیه از جمله سپاه رفته رفته فاقد قدرت سیاسی و اقتصادی خواهند شد و عملا نهاد ریاست جمهوری همه کاره.
سرانجام این مذاکرات چه خواهد بود؟
در نوشته قبلی (رجوع کنید به http://74.91.172.21//?p=53874 (دو سناریو مطرح شده بود:
“یا قدرت متمرکز در ولایت فقیه و سپاه همانجا باقی خواهد ماند؟ یا به ریاست جمهوری و مجلس منتقل شده تا بتواند با سیاستهای سرمایه جهانی سازش ایجا کند؟ پایان مذکرات با امریکا شروع دعوا بر سر ساختار قدرت و نهادهای رژیم خواهد بود. رفرم ناپذیری رژیم اینبار برای آخرین بار امتحان میشود. یا رفرم پذیر شود ویا کماکان به شکل کنونی اش ادامه داده و مورد غضب سرمایه جهانی قرار گیرد.
یک سناریو میتواند این باشد که قدرت از ولی فقیه به ریاست جمهوری و پارلمان منتقل بشود. ولایت فقیه و ارگانهای مذهبی دیگر مثل تشخیص مصلحت فقط جنبه تشریفاتی پیدا کنند. سپاه پاسداران و بسیج در ارتش ادغام شده تا تحت فرمان رییس جمهور اصلاح طلب در آیند. از قدرت و نفوذ بازار کاسته شود. در حال حاضر این سناریو بسیار بنظر بعید میرسد.
سناریوی دیگر آنکه قدرت متمرکزتر در دست ولایت فقیه و بازار باقی بماند و بقیه جناحها را یک بار و برای همیشه قلع و قمع کند. در چنین شکلی محاصره اقتصادی ونظامی در آینده به بهانه دیگری شدید تر خواهد شد. در این سناریو برخلاف گذشته جنگ با آمریکا برای اولین بار محتمل میشود.”
اما امروز شواهد قراین حاکیست که سناریوی اولی در دستور کار است و توسط باند رفسنجانی-روحانی به پیش میرود. ولایت فقیه با مطرح کردن نرمش قهرمانانه جام زهر شماره ٢ را نوشید. اما باید منتظر نزاع های درونی با سپاه بود. گورباچف با خزبعلاتی مانند پرسترویکا و گلاسنست شوروی را به سمت سرمایه داری هدایت کرد اما در مقطعی برخی از سران ارتش شوروی به یک کودتای نافرجام دست زدند. آیا سپاه دست به کودتا خواهد زد و یا نقش نوینش را مسالمت آمیز خواهد پذیرفت؟ کلید اصلی روند مذاکرات سپاه است که هم اکنون پیغام میدهد که ما زیر بار نخواهیم رفت. اما سپاه چه زیر بار برود و نرود و چه کودتا بکند و یا نکند دیر یا زود مجبور به تغییر نقش است. احتمال کودتا توسط بخشی از سپاه هست اما سمبه سرمایه های بزرگ جهان پر زور است. رژیم سرمایه داری در ایران بناچار باید با سرمایه جهانی سازش کند.
کامران
سه شنبه ۲ مهرماه ۹۲
۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳
زیرنویس ها
١ http://www.donya-e-eqtesad.com/news/753667/
٢ http://www.washingtonpost.com/opinions/david-ignatius-iran-offers-us-opportunity-and-peril/2013/09/20/94ed6ea4-2169-11e3-b73c-aab60bf735d0_story.html
و ترجمه بخشهای از آن در
http://www.donyaeeqtesad.com/news/753392/
٣ http://www.donya-e-eqtesad.com/news/753681/
http://farsnews.com/newstext.php?nn=13920701000874
http://farsnews.com/newstext.php?nn=13920701000268
http://www.donya-e-eqtesad.com/news/754225/
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920630001614#sthash.QnYmnKR1.dpuf
نظرات شما