خامنه‌ای در آخرین موضع‌گیری خود همچنان بر نفی مذاکره با دولت آمریکا تأکید دارد و گفت: “اگر هدف از مذاکره رفع تحریم است، مذاکره‌ی با این دولت آمریکا رفع تحریم نخواهد کرد؛ یعنی تحریمها را برنمیدارد، [بلکه] گره تحریمها را کورتر خواهد کرد؛ فشار را افزایش خواهد داد. .. مطالب جدیدی را مطرح میکنند، توقّعات جدیدی را مطرح میکنند، مطالبات زیاده‌خواهانه‌ی جدیدی را مطرح میکنند؛ مشکل بیش از آنچه امروز هست خواهد بود. بنابراین مذاکره هیچ مشکلی را حل نمیکند، هیچ گرهی را باز نمیکند.”
باوجود این، فشارهای چندجانبه بر جمهوری اسلامی افزایش‌یافته است. دولت آمریکا تحریمها را تشدید کرده و پی‌درپی تحریم‌های جدیدی را اعلام می‌کند. دولت‌های اروپائی عضو توافق برجام تهدید کرده‌اند که اگر بر سر پرونده هسته‌ای توافقی رخ ندهد، مکانیسم ماشه را فعال میکنند و تمام تحریمها را برمی‌گردانند.
در ادامه این فشارها، با فراخوان تعدادی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل برای بحث پیرامون برنامه هسته‌ای ایران، روز چهارشنبه ۲۲ اسفند نشستی غیرعلنی نیز برگزار شد. از نتیجه این اجلاس چیزی به بیرون درز نکرده است.
تنها، نمایندگی دولت آمریکا در سازمان ملل پس از پایان نشست شورای امنیت با صدور بیانیه‌ای جمهوری اسلامی را به نقض تعهدات خود در قبال شورای امنیت و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم کرد و برنامه هسته‌ای رژیم را تهدیدی برای صلح و امنیت جهان خواند. از شورای امنیت خواست که در برخورد و محکومیت این رفتار جسورانه صریح و متحد باشد.
مذاکره سه‌جانبه‌ای هم میان جمهوری اسلامی، چین و روسیه که متحدان بین‌المللی جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند، بر سر همین مسائل انجام گرفت تا احتمالاً جمهوری اسلامی را وادار به کوتاه آمدن بر سر برخی اختلافات با آمریکا و غرب کنند. چون دولت‌های چین و روسیه، هر یک از زاویه منافع خود در شرایطی کنونی خواستار افزایش تنش‌ها نیستند.
در این میان روسیه نقش فعال‌تری را برعهده‌گرفته و در تلاش است در ازای امتیازاتی که از آمریکا بر سر اوکراین می‌گیرد، از طریق تشویق جمهوری اسلامی به شرکت در مذاکره یا کوتاه آمدن بر سر نزاع هسته‌ای امتیازی به آمریکا بدهد و به نحوی تنش‌ها را نیز کاهش دهد ، اما این تلاش به مانع پیش‌شرطی برخورد کرده که از سوی ترامپ عنوان‌شده است.
وزیر خارجۀ روسیه در گفت‌وگویی که روز چهارشنبه ۲۲ اسفند در وب‌سایت وزارت خارجه روسیه منتشر شد، از رایزنی با ایالات‌متحده در مورد پرونده هسته‌ای ایران خبر داد.
وی گفت:«آنچه نگران‌کننده است این است که نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکایی‌ها دوست دارند این توافق جدید با شرط و شروط سیاسی همراه باشد و اصرار دارند که باید ترتیبی قابل راستی آزمایی برای ایران وجود داشته باشد که از گروه‌هایی در عراق، لبنان، سوریه و هرجایی حمایت نکند، که فکر نمی‌کنم راه به‌جایی ببرد.»
لاوروف افزود: «ما طرفدار ازسرگیری قالبی خواهیم بود که توافق اولیه مورد تأیید شورای امنیت از طریق آن توسعه یابد. خواهیم دید که چطور پیش می‌رود.»
وی که گویا شناخت دقیق‌تری از جمهوری اسلامی و سیاست خارجی آن دارد و می‌داند که جمهوری اسلامی این پیش‌شرط را نمی‌پذیرد، با این توجیه که همۀ کشورهای حوزۀ خلیج‌فارس به نفوذشان فراتر از قلمرو خود افزوده‌اند و قائل‌شدن حق گسترش حوزۀ نفوذ برای همه به‌جز ایران غیرواقع‌بینانه است، پذیرش این پیش‌شرط را از سوی جمهوری اسلامی نامحتمل دانست و در ادامه گفت: این خواسته‌ها واقع‌بینانه نیست و به نتیجه نخواهد رسید.
پوشیده نیست از همان آغاز که مسئله هسته‌ای جمهوری اسلامی از سوی کشورهای اروپائی و آمریکا مطرح شد، پرونده هسته‌ای وسیله‌ای بوده است برای واداشتن جمهوری اسلامی به عقب‌نشینی در سیاست خارجی و دست برداشتن از مداخله در کشورهای منطقه و سازمان‌دهی گروه‌های مسلح اسلام‌گرا. آنچه اکنون بر آن افزوده‌شده است، توانائی‌های نظامی و موشکی است که توازن‌های نظامی منطقه‌ای را بر هم زده و بیش از همه رژیم صهیونیستی اسرائیل است که آن را خطری جدی برای خود می‌داند.
جمهوری اسلامی به‌رغم اینکه در طول چند ماه گذشته متحمل شکست‌های سنگینی در خاورمیانه شده و اوضاع داخلی آن به شدت وخیم و بحرانی است، اما حاضر نیست تغییری در سیاست خارجی خود، به‌ویژه اهداف توسعه‌طلبانه پان اسلامیستی و هژمونی‌طلبانه خود در خاورمیانه بدهد و از ماجراجوئی دست بردارد. چراکه این سیاست جزئی از موجودیت جمهوری اسلامی است. بنابراین روسیه در همان حال که تلاش می‌کند دولت آمریکا پیش‌شرط خود را کنار بگذارد، در تلاش است جمهوری اسلامی را نیز بر سر پرونده هسته‌ای تا جایی که ممکن است به عقب‌نشینی وادار کند. از همین روست که وزیر خارجه روسیه در همین گفت‌وگو می‌گوید: مسکو همچنان به حفظ و اجرای برجام، علاقه‌مند و پایبند است. یعنی غنی‌سازی به سطحی بازگردانده شود که خطر دست‌یابی به سلاح هسته‌ای برطرف گردد. از دیدگاه وی بقیه اختلافات موکول به پیشرفت مذاکره بر سر پرونده هسته‌ای خواهد شد.
درواقع همچنان که لاوروف می‌گوید هیچ مکانیسمی نمی‌تواند وجود داشته باشد که جمهوری اسلامی را وادارد از مداخله در کشورهای دیگر و سازمان‌دهی گروه‌های اسلام‌گرا دست بردارد، مگر آن‌که اتفاقی در جمهوری اسلامی رخ دهد که خامنه‌ای تصمیم‌گیرنده نباشد و یا در یک جنگ شکست بخورد. درحالی‌که می‌دانیم اصرار ترامپ بر مذاکره و گفتگو ازآن‌روست که هیچ وسیله دیگری برای مقابله با جمهوری اسلامی جز تحریم در اختیار ندارد و به دلایل متعدد داخلی و بین‌المللی که نشریه کار پیش‌ازاین مکرر توضیح داده است، امکان برپائی یک جنگ با جمهوری اسلامی وجود ندارد و اساساً قدرت‌های امپریالیست هرگز خواهان برافتادن جمهوری اسلامی نبوده و نیستند. تنها کاری که از عهده اسرائیل و آمریکا و حتی ناتو ساخته است این است که به برخی مراکز هسته‌ای و نظامی رژیم حمله کنند. اما این حملات نیز حتی اگر بسیار هم کارآیی داشته باشند، تغییری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی که پیش‌شرط دولت آمریکاست نمی‌دهد و سازمان‌دهی گروه‌های اسلام‌گرا به‌جای خود باقی می‌ماند، درحالی‌که اصل مسئله نه صرفاً نزاع هسته‌ای، بلکه همین مورد است.
روسیه اما در سطح دیگری به همراه چین در تلاش است تا جمهوری اسلامی را وادارد که بر سر برجام عقب‌نشینی کند و در مذاکراتی که هم‌اکنون با قدرت‌های اروپائی عضو برجام در جریان است، به توافقاتی با آن‌ها دست یابد. اما بعید است که جمهوری اسلامی حتی با حداکثر عقب‌نشینی بتواند با قدرت‌های اروپائی به توافقی دست یابد. چراکه مقابله باسیاست خارجی جمهوری اسلامی فقط پیش‌شرط ترامپ نیست، بلکه همواره یکی از اهداف قدرت‌های اروپائی نیز بوده و به‌رغم تضادها و اختلافاتی که آن‌ها در لحظه کنونی با دولت آمریکا دارند، بعید است به تنهائی پای توافق با جمهوری اسلامی بروند. از همین روست که در اجلاس اخیر گروه ۷ با ۴ عضو اروپائی، جمهوری اسلامی منبع اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه معرفی شد.
بنابراین، نزاع جمهوری اسلامی با قدرت‌های غربی با تمام عواقبی که تاکنون برای مردم ایران داشته و خواهد داشت، حل شدنی نیست و ادامه خواهد یافت.
فقط کارگران و زحمتکشان ایران هستند که می‌توانند با سرنگونی جمهوری اسلامی و برپائی یک قدرت شورائی به این نزاع پایان دهند و از شر این درگیری و عواقب آن که نه‌تنها هیچ نفعی برای مردم ایران نداشته و ندارد، بلکه تمام فشارها ازجمله تحریمها بر دوش آن‌ها تحمیل شده، خلاص شوند.
نظرات شما