با توجه به این که تنها در ۲۶ کشور جهان روز زن، روز تعطیل رسمی است و در برخی از کشورها از جمله ایران و ترکیه برگزاری این روز ممنوع می‌باشد، امسال شیوع ویروس کرونا، نیز در بسیاری از کشورها، به ویژه در قاره‌ی آسیا برگزاری مراسم روز جهانی زن را تحت‌الشعاع خود قرار داد. با وجود این، امسال در روز جهانی زن، میلیون‌ها زن در تظاهرات و اکسیون‌های برگزار شده از شیلی تا فرانسه، کلمبیا، آرژانتین، اسپانیا، پاکستان، بریتانیای کبیر، عراق، بلژیک، لهستان، ترکیه، فیلیپین و هائیتی به خیابان‌ها آمدند و نیروی عظیم خود را در مبارزه علیه مردسالاری در نظام سرمایه داری به نمایش گذاردند. مهم ترین موضوعات زنان، مانند سال گذشته، مبارزه با انواع خشونت علیه زنان، قتل زنان، ازدواج اجباری، تجارت زنان، انواع تبعیض جنسیتی از جمله شکاف دستمزد و علیه سیاست‌های ریاضتی و کاهش خدمات اجتماعی و در مجموع سیاست‌های نئولیبرالیستی بود. همچنین اعتراض به تخریب محیط زیست به ویژه با تمرکز بر عواقب منفی آن برای زنان، در عرصه‌ی پهناور مبارزات امسال ۸ مارس جای گرفته بود. داشتن حق سقط جنین بهداشتی و رایگان، تامین بهداشت و سلامتی و حق تحصیل همگانی از دیگر مطالبات زنان بود. این خواسته‌ها و مطالبات بسته به شرایط گوناگون، از جمله موقعیت سیاسی و سطح مبارزات عمومی در کشورهای مختلف، اشکال مبارزاتی متنوعی به خود گرفت.
با بررسی گزارشات منتشر شده از ۸ مارس امسال می‌توان گفت که مبارزات زنان در عرصه‌ی جهانی به طور فزاینده‌ای ساختارهای سیاسی و اقتصادی موجود را به چالش می‌کشد. این مبارزات به همان نسبتی که آگاهانه‌تر شوند، اشکال رادیکال‌تری به خود می‌گیرند و مستقیما در مقابل دستگاه سرکوب ایستادگی می‌کنند. راهپیمایی‌ها و اکسیون‌های برگزار شده در ۸ مارس امسال نه تنها خود را به عنوان یک جنبش جهانی قوی فمینیستی به نمایش گذارد، بلکه بیش از هر چیز بازگشت مبارزه‌ی طبقاتی به جنبش زنان در سطح بین‌المللی را دربرداشت. تظاهرات و درگیری‌های ۸ مارس امسال را نمی‌توان از مبارزات و خیزش‌های اعتراضی عمومی جدا ساخت که در ماه‌های اخیر در بسیاری از کشورها از جمله ایران، الجزیره، لبنان، عراق و شیلی علیه نظام سرمایه‌داری و سیاست‌های نئولیبرالیستی، رژیم‌های دیکتاتوری و ارتجاعی به وقوع پیوستند و زنان نقش برجسته‌ای در آن‌ها داشتند.
مکزیکوسیتی پایتخت کشور مکزیک امسال در روز جهانی زن شاهد صحنه‌هایی از مبارزات قهرمانانه‌ی زنان علیه ارگان‌های سرکوب رژیم بود. عکس‌ها و فیلم‌های متعدد منتشره در رسانه‌های اجتماعی، بیش‌تر وقوع یک انقلاب را تداعی می‌کنند. در این روز، بیش از ۱۵۰ هزار زن مکزیکی، تظاهراتی تاریخی را سازماندهی کرده بودند. صدها سازمان فمینیستی، اجتماعی و چپ علیه “قتل زنان” و خشونت نظام مردسالاری علیه زنان، برای برخورداری از امکان سقط جنین بهداشتی، مطمئن و رایگان برای همه و در اعتراض به دستمزدهای ناچیز زنان به عنوان نیروی کار ارزان، همچنین در دفاع از مناطق خودمختار بومیان مکزیک و علیه دولت لوپز اُبرادُر برای شرکت در ۸ مارس فراخوان داده بودند. در مراسم این روز زنان مکزیک بر همبستگی خود با اعتراضات زنان در شیلی، فرانسه و در سراسر جهان تاکید کردند.
در شیلی، تظاهرات میلیونی زنان به تظاهرات توده‌ای که از ماه اکتبر علیه سیاست‌های نئولیبرالیستی آغاز شده بود، روحی تازه دمید. بیش از دو میلیون تن از زنان تظاهرکننده خواستار استعفای پینییرا رئیس جمهور این کشور شدند. زنان نقض حقوق بشر و اعمال سرکوب‌گرانه‌ی رژیم را محکوم کردند. از جمله شعارهایی که زنان می‌دادند، چنین بود: “پینییرا مانند پینوشه قاتل است”. پلیس شیلی در شهر سانتیاگو و شهرهای دیگر به مقابله با تظاهرکنندگان و دستگیری آنان پرداخت.
شهر مادرید، پایتخت اسپانیا امسال نیز شاهد تظاهرات پرقدرت زنان بود. بیش از ۱۲۰ هزار زن در مادرید و حدود ۵۰ هزار نفر در بارسلونا و بیلبائوبه تظاهرات پرداختند. در شهرهای متعدد دیگری نیز تظاهرات و به ویژه اعتصابات متعددی صورت گرفت.
در پاریس، بیش از ۶۰ هزار زن، علیه حکومت مکرون و سیاست‌های نئولیبرالیستی از جمله رفرم بازنشستگی به خیابان آمدند. در همین رابطه کمپینی تحت عنوان “کمپین فمینیستی علیه رفرم قوانین بازنشستگی” تشکیل شد. تظاهرات زنان در فرانسه از حمایت برخی اتحادیه‌های کارگری مانند ژ.س.ت و کارگران و کارمندان و دانشجویان اعتصابی برخوردار بود. در صف مقدم یکی از دسته‌های تظاهرات پلاکاردی حمل می‌شد با مضمون “دانشجویان و اعتصابیون در صف اول مبارزه علیه سرمایه‌داری و مردسالاری”. تظاهراتی که یک روز قبل از سوی زنان برگزار شده بود، در ساعات بعدازظهر با اِعمال خشونت از سوی پلیس به درگیری کشیده شد و تعدادی دستگیر شدند.
در آرژانتین که دولت نماینده‌ی طبقه‌ی سرمایه‌دار، هم‌پیمان با مرتجعین مذهبی در حال تصویب قانونی سختگیرانه در رابطه با سقط جنین می‌باشد، کلیسا در تأیید این قانون فراخوانی برای تظاهرات در ۸ مارس داده بود. در مقابل، به دعوت سازمان‌های زنان و نیروهای چپ در روز ۸ مارس، بیش از یک میلیون زن در بوئنوس آیرس در اعتراض به لوایح تشدید قوانین محدودیت سقط جنین به تظاهرات پرداختند.
در استانبول، پلیس دولت مرتجع و فاشیستی ترکیه، با پرتاب گاز اشک‌آور سعی در متفرق کردن شرکت‌کنندگان در تجمع اعتراضی در میدان تکسیم کرد. امسال نیز مانند سال گذشته دولت زن‌ستیز اردوغان مراسم ۸ مارس را ممنوع اعلام کرده بود. با این وجود صدها زن تلاش کردند تا تجمع اعتراضی خود را برگزار کنند.
راه یافتن موضوع تخریب محیط زیست، به مطالبات توده‌ای جنبش زنان، یکی از موضوعاتی است که به ویژه در تظاهرات ۸ مارس امسال در راهپیمایی‌ها و اکسیون‌های مختلف در انگلستان مطرح گردید. در این رابطه یکی از سخنگویان ده‌ها زنی که بر روی پل واترلو در لندن، زنجیر انسانی تشکیل داده بودند، در مصاحبه‌ی خود چنین می‌گوید: “عمدتا زنان فقیر در کشورهای جنوبی هستند که تحت خشونت فزاینده‌ای قرار دارند. اما در صورتی که در بحران اقلیمی و محیط زیستی تغییری حاصل نشود، به زودی این وضعیت به واقعیت زندگی تمام زنان تبدیل خواهد شد.”
در برزیل نیز در بیش از ۷۰ شهر این کشور تظاهرات وسیعی توسط زنان صورت گرفت.
در برلین ۱۲ هزار زن برای حقوق برابر با مردان در مقابل کار برابر تظاهرات کردند. بزرگترین اتحادیه‌ی کارگری آلمان “ای. گ. متال” در اطلاعیه‌ای به مناسبت ۸ مارس، از این خواست زنان حمایت کرد. شکاف جنسیتی دستمزد در آلمان ۲۱ درصد است.
در قرقیزستان، تعدادی از زنانی که برای برگزاری ۸ مارس تجمع کرده بودند، دستگیر شدند.
زنان پیشرو پاکستان که در تظاهرات ۸ مارس شرکت کردند، مورد هجوم نیروهای مرتجع اسلامی قرار گرفتند که به سوی آنان سنگ پرتاب می‌کردند.
متاسفانه هنوز از برگزاری مراسم ۸ مارس در ایران به دلیل شیوع وسیع ویروس کرونا اطلاعی در دست نیست. تنها موردی که در رسانه‌های اجتماعی انعکاس یافت، عکسی از تجمع تعدادی از زنان و مردان در ۱۶ اسفند برابر با ۶ مارس در کردستان است. در این گردهمایی زنان و مردان برای بزرگداشت روز مبارزات جهانی زنان با پلاکاردهایی با مضمون “گرامی باد ۸ مارس روز جهانی زن” و “برابری زن و مرد قید و شرط ندارد” همبستگی خود را با برگزارکنندگان مراسم ۸ مارس در جهان ابراز کردند.
تظاهرات زنان پناهجو در مرز یونان و ترکیه در بزرگداشت ۸ مارس و برای دفاع از حقوق انسانی خود، نیز از اکسیون‌هایی بود که انعکاس وسیعی در رسانه‌ها یافت.
افسانه پویش
نظرات شما