نظام سرمایه داری علیه طبیعت

یادداشت سیاسی- بیست و یکمین کنفرانس بین‌المللی تغییرات آب و هوایی به طور رسمی از روز دوشنبه، سی اٌم نوامبر ٢٠١۵ در منطقه ی لوبورژه در نزدیکی پاریس برگزار خواهد شد. این نشست به مدت دو هفته به طول خواهد انجامید و به موضوعات مربوط به تغییرات آب و هوایی خواهد پرداخت. اهدافی که به طور رسمی در دستور کار نشست قرار دارند، صرفنظر از ارائه ی گزارش های موجود، تنظیم قراردادی است که تا سال ٢٠٢٠ گرمایش زمین را کاهش داده و خطرات ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای را محدود کند. در این رابطه همکاری‌های منطقه ای و بین‌المللی در جهت توسعه ی روش‌های انتقال تکنولوژی در بخش‌های مختلف انرژی و نیز تهیه ی روش‌های تطبیق با پدیده ی آب و هوا نیز مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. به منظور شرکت در این نشست، ١۴٧ نفر از سران کشورها و ١٣٠ نماینده از سازمان های فعال در زمینه ی حفظ محیط زیست، همچنین بیش از دو هزار خبرنگار و ده‌ها هزار بازدید کننده از نمایشگاه محیط زیست از روز شنبه ٢٨ نوامبر راهی پاریس شدند. همزمان، به دلیل تشدید تدابیر امنیتی در پی بمب گذاری های اخیر در پاریس، حدود ده هزار پلیس و نیروهای امنیتی در کنار گارد آبی پوش سازمان ملل، حضور دارند. از آنجایی که در حال حاضر از سوی دولت فرانسه هر گونه تظاهرات به بهانه ی حفظ امنیت ممنوع اعلام شده، فعالان محیط زیست، که در بین آنان نیروهای چپ و کمونیست نیز حضور چشمگیری دارند، تصمیم گرفتند به جای تظاهرات، اکسیون های مختلفی برگزار کنند. در عین حال، بسیاری از فعالان سیاسی و محیط زیستی به ممنوع شدن تظاهرات اعتراض کرده و این اقدام را محدود کردن آزادی بیان به بهانه ی مقابله با تروریسم می دانند. در موارد متعددی اکسیون ها به درگیری با پلیس منجر شد و پلیس فرانسه با انوع و اقسام ابزار سرکوب، از جمله پرتاب گاز اشک آور به معترضان حمله کرده و بیش از صد نفر را دستگیر کرد. همزمان در رابطه با موضوع تغییرات آب و هوایی و برگزاری کنفرانس پاریس، در بیش از ۵٠ شهر دنیا، از قبیل سیدنی، سئول، هنگ کنگ، توکیو، هلند در روزهای آخر هفته تجمعات و تظاهرات عظیمی با حضور صدها هزار نفر جهت متوجه ساختن افکار عمومی به مساله ی محیط زیست و نشست پاریس صورت گرفت. مهمترین موضوعات مطرح شده در این اقدام های اعتراضی، انتقاد از کشورهای سرمایه داری در افزایش فاجعه‌های محیط زیستی و طرح خواست انجام اقدام‌های عملی و فوری جهت کاهش آسیب به محیط زیست بود. توجه افکار عمومی به محیط زیست که یکی از نتایج حاصل از جنبش های اجتماعی دهه ی هفتاد بود، با انتشار شواهد علمی در دهه ی ٨٠ در زمینه ی انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از تولیدات صنعتی، موجب شد تا دولت ها نیز در این رابطه واکنش نشان دهند و به برگزاری متعدد کنفرانس های بین‌المللی و تنظیم قراردادهایی در رابطه با کنترل گازهای آسیب زا در جو کره ی زمین بپردازند. در سال ١٩٩٠ مجمع عمومی سازمان ملل کمیته ای را جهت تدوین کنوانسیون تغییر آب و هوا تشکیل داد. از اهداف این کنوانسیون، تنظیم و اجرای برنامه‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و تثبیت آن در سطحی بی خطر، ارائه ی گزارش های دوره ای در این رابطه، همکاری و توسعه روش‌های انتقال تکنولوژی انرژی، همکاری منطقه ای و بین‌المللی و در نظر گرفتن موضوع تغییر آب و هوا در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی های توسعه بود. اکنون پس از گذشت ٢۵ سال از تدوین این کنوانسیون و تنظیم قراردادهای دیگر از جمله پروتکل کیوتو و نیز برگزاری ٢١ کنفرانس بین‌المللی از سوی سازمان ملل، در همین فاصله ی زمانی میزان گاز دی اکسید کربن در جهان ۶١ درصد افزایش یافته است. تردید در نتایج این کنفرانس نه تنها بر پایه ی بررسی تاریخچه و حاصل عمل چنین کنفرانس هایی صورت می گیرد، بلکه آگاهی از مکانیسم تولید سرمایه داری روشنگر این امر است که هستی و ماهیت تولید سرمایه داری نفی استفاده ی عقلانی از طبیعت و نیروی کار انسانی، جهت کسب سود و ارزش اضافی است. به همین دلیل است که اظهارات فریدریش انگلس در کتاب „دیالکتیک طبیعت“ در مورد رابطه شیوه ی تولید سرمایه داری و تأثیرات مخرب آن بر طبیعت همچنان معتبر است. وی در بخشی از این کتاب که تحت عنوان „نقش کار در گذار از میمون به انسان“ در سال ١٩٨۶ انتشار یافت، چنین می نویسد: „وقتی که افراد سرمایه دار درگیر تولید و مبادله برای نفع آنی هستند، بنابراین در ابتدا فقط نزدیکترین، بلافاصله ترین نتایج باید به حساب آید. تا زمانی که فرد تولید کننده یا تاجر، یک کالای ساخته شده یا خریداری شده را با منفعت مطلوب معمولی می فروشد، او راضی است و نگران آن نیست که بعدها چه بر سر کالا یا خریدارانش می آید. همین چیز در مورد تأثیرات طبیعی همین اعمال صادق است.“ حتی مؤسسات وابسته به اقتصاد سرمایه داری قادر به انکار نقش کنسرن های اقتصادی و روش تولید در تخریب طبیعت و تولید گازهای سمی نیستند. طبق اطلاعات جمع آوری شده توسط مؤسسه ی Fossil Free Index ٢٠٠ کنسرن بزرگ انرژی در بازار سهام مسئول انتشار ۵۵۵ میلیارد تٌن دی اکسید کربن می باشند. به ویژه کنسرن های بین‌المللی در کشورهای چین و هندوستان با استفاده ی وسیع از انرژی فسیلی سهم بزرگی در این امر دارند. در این زمینه بیشترین سرمایه‌گذاری ها مستقیماً از سوی بانک ها و شرکت های بیمه ی بین‌المللی صورت می گیرد. تنها دویچه بانک (بانک آلمانی) در سال ٢٠١٠، مبلغ ٣ /٣ میلیارد یورو در صنایعی که انرژی لازم برای تولید را از زغال قهوه ای تولید می‌کنند، سرمایه‌گذاری کرده است. در کشور ایران نیز که نظم سرمایه داری بر آن حاکم است، رژیم فاسد و ارتجاعی جمهوری اسلامی نه تنها گامی جدی در حفظ محیط زیست برنمی دارد، بلکه همزمان با آلودگی شدید هوا به ویژه در شهرهای بزرگ، بسیاری از منابع طبیعی از جمله دریاچه ها و تالاب ها، جنگل ها و مراتع نابود شده‌اند یا رو به نابودی می روند. این وضعیت اسفناک محیط زیستی در حالی است که ایران با امضای کنوانسیون تغییر آب و هوا در خرداد ماه ١٣٧۶ و ارائه ی گزارش ملی، توانست سرانجام از سال ٢٠٠۴ به منابع مالی سازمان محیط زیست جهانی دست یابد. در حال حاضر که مساله ی تحریم ها به طور کامل حل نشده، فریاد سران رژیم برای به تعلیق درآمدن ٢۶ میلیون دلار کمک به ایران که از سوی صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست تصویب شده بود، بلند شده است. اما به این سؤال کسی پاسخ نمی‌دهد که بودجه هایی که تاکنون دریافت شده، به چه مصرفی رسیده و چرا وضعیت محیط زیست در ایران روز به روز بدتر می شود. با توجه به روند شتاب آلود و جنون آمیز تولید سرمایه داری و انباشت سود حاصل از آن از سویی و از سویی دیگر رشد جمعیت کره ی زمین ، به نظر می‌آید که تنها یک حرکت جمعی، سریع و قاطع می‌تواند راه حلی برای نجات کره ی زمین از نابودی مطلق ارائه دهد. راه حلی که نه در دست نظام سرمایه داری است که خود عامل اصلی این وضعیت اسفناک می‌باشد و نه در دست دولت ها که نقش اصلی آنان حفظ منافع کنسرن های اقتصادی و سرمایه داران است. به ویژه سازمان ملل که برای هیچ یک از توصیه‌های آن تضمینی اجرایی وجود ندارد، نمی‌تواند مرجع قابل اطمینانی برای برقراری امنیبت محیط زیستی باشد. تنها سوسیالیسم می‌تواند با برنامه ریزی آگاهانه و استفاده عقلانی از طبیعت، به تخریب و نابودی محیط زیست پایان دهد.

متن کامل نشریه کار شماره ۷۰۶ در فرمت پی دی اف

POST A COMMENT.