یادداشت سیاسی-با گذشت ده ها و صدها سال پس از قتل عام جوامع بشری به وسیله وبا، طاعون و سیاه زخم، اکنون بیماری ایدز (اچ- آی- وی) و شیوع آن در کشورهای فقیر و به ویژه در میان کودکان به عنوان یک تهدید بالقوه بین المللی شناخته شده است. آخرین گزارش منتشر شده از سوی دفتر مقابله با ایدز سازمان ملل، نشان می دهد که تا سال ۲۰۱۱ نزدیک به ۳ میلیون ۴۰۰ هزار نفر از کودکان جهان به بیماری ایدز مبتلا هستند.
بر اساس گزارش فوق، اگرچه قاره افریقا به عنوان یکی از کانون های اصلی گسترش ایدز در جهان شناخته شده است، اما شیوع این بیماری مسری، صرفا به این قاره محدود نبوده و کلیه کشورهایی که مردم آن با فقر و نابرابری و الگوهای فرهنگی مبتنی بر خرافات و باورهای مذهبی مواجه هستند، زمینه های بروز و گسترش آن بیش از دیگر مناطق جهان فراهم است. علاوه بر فقر و نابرابری، وجود دولت های سرکوبگر، همراه با جنگ های قومی و منطقه ای، فقدان برنامه کنترل جمعیت در سطح ملی و همچنین نابرابری جنسیتی از جمله دیگر عواملی هستند که کماکان بیشترین تعداد مبتلایان و قربانیان ایدز را با خود همراه دارند.
گزارش‌های ارایه شده توسط صندوق کودکان سازمان ملل و همینطور دفاتر منطقه ای مقابله با ایدز سازمان ملل، نشان می دهند که عمده ترین شیوه ابتلا کودکان به ایدز به ویژه در قاره آفریقا، انتقال ویروس آن از طریق مادر و پدر به نوزادان است.
آخرین گزارش از میزان ابتلا و گسترش ایدز در افریقای جنوب صحرا، از وجود ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بیمار مبتلا به ایدز در این منطقه خبر می دهد، که ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از این تعداد، کودکان هستند، که مجموعا ۹۰ درصد کودکان قربانی ایدز در سطح جهان را شامل می شود. البته از این تعداد، قریب به ۳۰۰ هزار نفر فقط طی سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ به این بیماری آلوده شده اند، که خود بیانگر گسترش روز افزون ایدز در سال های اخیر است.
حال ببینیم وضعیت این بیماری در ایران چگونه است. همانگونه که در قاره افریقا مبتلایان به ایدز در حال افزایش اند، در ایران نیز مجموعه گزارش های دولتی و نیز بررسی های مراکز غیر رسمی، جملگی از افزایش افراد مبتلا به ایدز به ویژه در میان کودکان خیابانی خبر می دهند. در ایران که از نظر کارگروه بین المللی مقابله با ایدز سازمان ملل، جزو منطقه خاورمیانه و شمال افریقا محسوب می شود، برخورد به ایدز، چه به لحاظ آماری و چه به لحاظ بررسی نحوه انتقال این بیماری به افراد، بسیار متفاوت با معیارهای سنجشی دیگر کارگروه های بین المللی مقابله با ایدز است.
گزارش های رسمی ارایه شده در ایران و بسیاری از کشورهای منطقه از جمله عربستان، مصر، اردن و کشورهای حوزه خلیج فارس به دلیل باورهای مذهبی و نظام های دیکتاتوری حاکم بر این کشورها، بسیار ابتدایی و غالبا مبتنی برآمارهای غیر واقعی و ناقص اند. برای مثال در عربستان بررسی و تحقیق آماری ایدز از طریق تن فروشی و ارتباط جنسی مرد با مرد کاملا ممنوع است و لذا، هرگز پژوهشی در این محدوده صورت نمی گیرد.
در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی نیز، وضعیت تا حدودی مشابه عربستان است. از آنجایی که بخش زیادی از زمینه های انتقال بیماری ایدز از طریق تن فروشی و یا ارتباط جنسی مرد با مرد صورت می گیرد، مسئولان جمهوری اسلامی سال های سال با منتسب کردن ایدز به روابط جنسی غیر متعارف کشورهای غربی، تلاش می کردند تا بروز و شیوع بیماری ایدز در ایران را انکار کنند. اما سرانجام، به دلیل گسترش آمار ایدز در ایران و خطر روز افزون شیوع این بیماری از طریق ارتباط جنسی با زنان تن فروش مجبور به اعتراف و قبول وجود ایدز در ایران شدند. لذا، در گزارش های رسمی سال های اخیر جمهوری اسلامی، به رغم اینکه آمار تن فروشان مبتلا به ایدز، کم و بیش لحاظ شده است، اما کماکان سرفصلی در مورد انتقال این بیماری از طریق رابطه جنسی مرد با مرد وجود ندارد.
بر اساس آماری که وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی در آبانماه سال ۹۰ انتشار داد، تعداد مبتلایان ثبت شده در ایران ۲۳ هزار و ۹۰۲ نفر اعلام شد. پس از انتشار آمار فوق، دکتر مینو محرز، رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران، ضمن رد روش‌های به کار گرفته شده در تحقیق وزارت بهداشت، آمار واقعی مبتلایان ایدز در ایران را بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر تخمین زد. او همچنین اعلام کرد، ۹۹ درصد مبتلایان جدید بیماری ایدز در ایران، از طریق روابط جنسی آلوده شده اند. جالب این جاست که یک سال بعد، وزارت بهداشت، آمار مبتلایان به ایدز را ۲۷ هزار و ۸۸۸ نفر اعلام کرد. با اینهمه، خبرگزاری ایسنا در ۱۴ شهریور ۹۳ طی گزارشی به نقل از مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری ایدز نوشت: بر اساس پیش بینی سازمان بهداشت جهانی که تعداد افراد مبتلا به ایدز در ایران را ۸۰ تا ۹۰ هزار نفر برآورد کرده است، می توان گفت که حدود ۷۰ هزار نفر از مبتلایان به ایدز، یا از ابتلای خود به این بیماری خبر ندارند یا آن را پنهان می‌کنند.
به رغم آمارهای گوناگونی که تاکنون انتشار یافته اند، با توجه به سیاست های سرکوبگرانه جمهوری اسلامی و باورهای مذهبی حاکم بر جامعه و نیز نظر به اینکه مبتلایان به ایدز عموما تحت فشار و محرومیت های اجتماعی قرار دارند، اینکه حدود ۷۰ هزار نفر از مبتلایان از اعلام بیماری شان به مراکز رسمی و دولتی خودداری کنند، بسیار طبیعی است. لذا، با توجه به مجموعه شرایط حاکم بر ایران، یقینا همین آخرین آمار ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی نیز نمی تواند گویای تعداد واقعی افراد مبتلا به ایدز در ایران باشد. با اینهمه اگر همین آمار را در نظر بگیریم، با توجه به افزایش زنان تن فروش مبتلا به ایدز که به دلیل ممنوعیت کارشان در ایران و عدم برخورداری از امکانات دارویی و درمانی، بیماری خود را کتمان می کنند، و نیز در پی بالا رفتن آمار معتادان مبتلا به ایدز که از سرنگ های آلوده برای تزریق مواد مخدر استفاده می کنند، شیوع این بیماری در ابعادی وسیعتر از جمله خطراتی است که هم اکنون جامعه ایران را تهدید می کند. آنچه نگرانی از وضعیت موجود را تشدید کرده است، موج جدید مبتلایان به ایدز از طریق روابط جنسی در میان کودکان خیابانی است. با توجه به اینکه ۳۳ درصد جامعه ایران را کودکان زیر ۱۸ سال تشکیل می دهند، مولفه هایی همچون کاهش سن فحشا، افزایش اعتیاد و از همه مهمتر وضعیت کودکان خیابانی که عملا در معرض اعتیاد و تجاوز جنسی قرار دارند، نگرانی شیوع ایدز در کودکان خیابانی را به شدت افزایش داده است.
برای نمونه، در آخرین گزارش دو سالانه ایران به دفترمقابله با ایدز سازمان ملل در سال ۲۰۱۱، میزان ابتلای کودکان خیابانی در یک نمونه ۱۰۰۰ نفره در محدوده سنی ۱۰ تا ۱۸ سال، ۵ درصد و در مورد کودکان خیابانی که تجربه مصرف مواد مخدر را داشته اند، ۱۰ درصد اعلام شده است. طبق آمارهای رسمی، هم اکنون ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از کودکان ایران محروم از تحصیل هستند. با احتساب اینکه حدود ۱۰ درصد آنان، کودکان خیابانی، اعم از کودکان کار خیابانی، دختران تن فروش و کودکان فاقد سرپرست و سرپناه هستند، آنوقت با یک حساب سرانگشتی جمعیت کودکان خیابانی مبتلا به ایدز، میان ۱۵ تا ۳۰ هزار کودک مبتلا در نوسان خواهد بود. طبیعتا، وجود این تعداد کودکان خیابانی مبتلا به ایدز با وجود پیش زمینه های تجاوز جنسی رایج به آنان، بستر مناسبی بر شیوع هرچه بیشتر بیماری ایدز در میان تعداد بیشتری از کودکان خیابانی و نیز گسترش آن در سطح جامعه خواهد بود. در همین رابطه، خبرگزاری ایلنا به نقل از فرشید یزدانی عضو هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان نوشت، ۶۰ درصد کودکان خیابانی تجربه استفاده از دخانیات را دارند، ۴۰ درصد آنها تجربه نوشیدن مشروبات الکلی و ۲۰ درصد نیز تجربه مصرف مواد مخدر را دارند. طبق گزارش فرشید یزدانی، بیش از ۴ درصد کودکان کار در ایران به ایدز مبتلا هستند، که این میزان ۴۵ برابر متوسط کشوری است.
از آنجایی که شیوع این بیماری مسری، رابطه تنگاتنگی با فقر، نابرابری و الگوهای فرهنگی مبتنی بر خرافات و باورهای مذهبی دارد، طبیعتا با گسترش بیکاری، رشد تورم و تشدید بحران‌های اقتصادی که جمعیت گسترده ای از کودکان را از حق دسترسی به آموزش و بهداشت محروم و آنان را به جای نشستن در کلاس درس راهی خیابان ها کرده است، بعید به نظر می رسد با بودن جمهوری اسلامی روزنه امیدی برای مقابله با این بیماری خصوصا مقابله با شیوع آن در میان کودکان خیابانی وجود داشته باشد. کودکان خیابانی و به دنبال آن کودکان خیابانی مبتلا به ایدز در ایران، محصول مستقیم نظم سرمایه داری و رژیم جمهوری اسلامی هستند. لذا، برای مقابله با این پدیده، ابتدا به ساکن باید با عوامل بوجود آورنده آن مبارزه کرد.
نظرات شما