۴ مه ۱۸۸۶، پلیس شیکاگو، به روی کارگرانی که در میدان “هی‌مارکت” شیکاگو گرد آمده بودند تا به قتل رفقای‌شان در روز قبل اعتراض کنند، آتش گشود. بهانه، بمبی بود که توسط فردی ناشناس به سوی پلیس پرتاب شده بود و به قتل یک پلیس و زخمی شدن چند تن انجامید. در پی انفجار بمب، پلیس کارگران را به گلوله بست. ده کارگر را کشت و تعدادی را زخمی کرد. سپس در محاکمه‌ای ناعادلانه، ۸ تن محکوم شدند: ۷ نفر به اعدام و یک نفر به ۱۵ سال زندان. از میان این ۷ نفر، چندی بعد، حکم دو نفر در نتیجه اعتراضات جهانی به حبس ابد تبدیل شد. یک کارگر در زندان خودکشی کرد و ۴ تن دیگر در نوامبر ۱۸۸۷ اعدام شدند.
در سال ۱۸۹۳، فرماندار ایالت ایلی‌نویز، ۳ کارگر جان به در برده از این محاکمات را آزاد کرد، زیرا بر اثر اعتراضات جهانی پرونده کارگران محکوم پس از حادثه “هی‌مارکت” را مطالعه کرد و دریافت این محاکمه، محاکمه‌ای سیاسی بوده است و نه جنایی و این کارگران بیگناه بودند.
از نظر سرمایه‌داران و نیروی سرکوب آنان، بایستی این کارگران به قتل می‌رسیدند، بسی دیگر دستگیر و زخمی می‌شدند تا جنبش “۸ ساعت کار روزانه” سرکوب شود. جنبشی که از سال ۱۸۸۴ بنا به فراخوان “کنفدراسیون اتحادیه‌های سازمان‌یافته و اتحادیه‌های کارگری ایالات متحده و کانادا” آغاز شده بود و روز اول ماه مه ۱۸۸۶ را روز تثبیت هشت ساعت کار روزانه اعلام کرده بود. آنان به کارفرمایان اولتیماتوم داده بودند که اگر تا اول ماه مه ۱۸۸۶ مطالبه کارگران عملی نشود، با اعتصابات گسترده کارگری روبرو خواهند شد. با بی‌اعتنایی کارفرمایان به این خواسته، چند صد هزار کارگر از روز اول ماه مه، دست به اعتصاب زدند. بزرگ‌ترین اعتصاب در شیکاگو با شرکت ۹۰ هزار کارگر بود. حوادث بعدی در پی این اعتصاب گسترده رخ داد.
هر چند این کارگران در راه مبارزه برای تحقق یکی از خواسته‌های کارگران جان باختند، اما مبارزات کارگران ادامه یافت. به همین دلیل در سال ۱۸۸۹، در اولین کنگره انترناسیونال دوم، برپایی تظاهرات جهانی در این روز به تصویب رسید و در دومین کنگره در سال ۱۸۹۱، اول ماه مه به عنوان روز جهانی کارگر به تصویب رسید. از آن زمان تاکنون، احزاب و سازمان‌های کمونیست و سوسیالیست، کارگران و اتحادیه‌های کارگری در اول ماه مه، تظاهرات و راهپیمایی برگزار کرده و سرانجام آن را، در بسیاری از کشورها، به عنوان “روز کارگر” و روز تعطیل رسمی تثبیت کردند.
امسال نیر صدها هزار کارگر در سراسر جهان، خیابان‌های شهرهای کوچک و بزرگ را با پرچم‌های سرخ در دست درنوردیدند تا همبستگی و عزم خود برای مبارزه با سرمایه‌داری را به نمایش بگذارند.
به تظاهرات اول ماه مه در چند کشور جهان نگاهی بیندازیم.
فرانسه: به دعوت سندیکاهای “ث ژت”، “اف اس او”، “سولیدار” و سندیکای دانشجویی “اونف” در شهرهای فرانسه تظاهرات اول ماه مه برگزار شد. راهپیمایی اول ماه مه فرانسه، امسال در میانه‌ی زنجیره‌ای از اعتصابات و اعتراضات برگزار شد که از سوی چهار سندیکای مهم فرانسه برای مقابله با یورش دولت فرانسه به دستاوردهای کارگران به مدت سه ماه فراخوانده شده‌اند. به گفته اتحادیه‌ها تنها در پاریس ۵۵ هزار نفر در تظاهرات اول ماه مه شرکت داشتند، در حالی که پلیس این رقم را ۲۰ هزار تن اعلام کرده است. مارش اول ماه مه که قرار بود در پاریس از میدان باستیل آغاز و تا میدان پلاس دی تالی ادامه یابد، به دلیل درگیری ۱۲۰۰ تن از آنارشیست‌ها موسوم به “بلوک سیاه” با پلیس، از همان ابتدا، به میدان زد و خورد تبدیل شد. پلیس می‌خواست به بهانه این درگیری‌ها، تظاهرات را متوقف کند، اما با پافشاری سندیکاها، تظاهرات انجام شد. با آن که سالیان سال است که زد و خوردهای بین “بلوک سیاه” و پلیس در شب اول ماه مه در بسیاری از شهرهای اروپا به بخشی از مراسم اول ماه مه تبدیل شده است، و به رغم آمادگی و حضور چشمگیرتر پلیس نسبت به سال‌های گذشته، پلیس فرانسه مدعی شده است، برای جلوگیری از وارد آمدن صدمه به تظاهرات‌کنندگان، در ابتدا مانع اقدامات تخریبی آن‌ها نشده است. به گزارش رسانه‌ها، طی این خشونت‌ها، ۲۰۹ تن بازداشت شدند.
اسپانیا: روز سه‌شنبه در بیش از ۷۰ شهر اسپانیا تظاهرات اول ماه مه برگزار شد. تظاهرات‌کنندگان در این روز، خواهان برابری جنسیتی، حقوق بازنشستگی و دستمزد بیش‌تر شدند. در بزرگ‌ترین تظاهرات اسپانیا که در مادرید انجام شد، هزاران نفر پشت شعار “زمان برنده شدن است” راهپیمایی کردند.
یونان: اتحادیه‌های “یسه”، “پامه”، اتحادیه سراسری استادان و معلمین (المه) احزاب سیاسی چپ‌گرا و سوسیالیست یونان، اتحادیه پزشکان و کارکنان دولت (اد – دی) از جمله سازماندهندگان تظاهرات امسال اول ماه مه در یونان بودند. در این روز حداقل سه تظاهرات در آتن فراخوان داده شده بود.
در یکی از گردهمایی‌ها در آتن، به فراخوان “پامه”، تجمع‌کنندگان در مقابل پارلمان گرد آمدند. کارگران در این روز به فشار کشورهای وام‌دهنده به یونان در اتخاذ سیاست‌های ریاضتی سخت‌گیرانه‌تر اعتراض داشتند. تظاهرات‌کنندگان، سپس به سوی سفارت آمریکا در این شهر راهپیمایی کردند. در سالونیک، دومین شهر بزرگ یونان، نیز تظاهرکنندگان در برابر کنسولگری آمریکا تجمع کردند، زیرا مخالفت با جنگ در سوریه، یکی دیگر از محورهای تظاهرات امسال یونان بود.
هم‌چنین در آتن، در یک اعتصاب سمبلیک به مناسبت روز کارگر، موزه‌ها تعطیل بودند، فرابرها در ساحل لنگر انداخته بودند و وسایل حمل و نقل عمومی از برنامه حرکت خود کاسته بودند.
روسیه: اول ماه مه، بیش از ۱۰۰ هزار نفر به خیابان‌های مسکو آمدند. به گفته فدراسیون اتحادیه‌ها، در حدود ۱۲۰ هزار نفر از میدان سرخ، راهپیمایی خود را آغاز کردند. در سنت‌پترزبورگ، دومین شهر بزرگ روسی، شهروندان ناخشنود از تلاش دولت برای محدودسازی آزادی فضای مجازی به تظاهرات رسمی اول ماه مه پیوستند تا اعتراض خود به فیلترینگ تلگرام را بیان کنند.
فیلیپین: در حدود ۵ هزار نفر از گروه‌های مختلف در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری مانیل، علیه کوتاهی “رودریگو دوترته”، رئیس جمهور فیلیپین در تحقق وعده‌اش مبنی بر پایان بخشیدن به قراردادهای موقت تظاهرات کردند. آنان هم‌چنین خواهان افزایش دستمزدها، مقابله با بیکاری و توقف سرکوب اتحادیه‌های کارگری بودند.
کره جنوبی: هزاران عضو اتحادیه در سئول برای افزایش دستمزد و مطالبات دیگر از جمله تبدیل قراردادهای موقت به قراردادهای دائم با حقوق و مزایای مساوی به تظاهرات پرداختند. تخمین زده می‌شود در حدود ۱۰ هزار نفر در این تظاهرات شرکت داشتند. اعضای اتحادیه‌ها، هم‌چنین از دولت می‌خواستند برنامه بازسازماندهی صنایع کشتی‌سازی و اتومبیل‌سازی را کنار بگذارد و ادغام‌های کلان شرکت‌ها را اصلاح کند.
اندونزی: در حدود ۱۰ هزار کارگر در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری در جاکارتا دست به تظاهرات زدند. خواسته آنان، توقف برون‌سپار‌ی‌ها و افزایش دستمزد بود.
کامبوج: در حدود ۲۰۰۰ کارگر پوشاک در پارکی در پنوم‌پنه، پایتخت کامبوج گرد آمدند تا در تظاهرات فراخوانده از سوی اتحادیه کارگران پوشاک شرکت کنند. کارگران قصد داشتند با راهپیمایی به سوی مجلس ملی از قانون‌گذاران بخواهند به مسایل کارگران توجه کنند، اما پلیس ضد شورش مانع شد.
ترکیه: در راهپیمایی مبارزه‌جویانه اول ماه مه در استانبول، زمانی که تظاهرات‌کنندگان کوشیدند به سوی میدان تکسیم در استانبول راهپیمایی کنند، با سرکوب پلیس مواجه شدند و دست کم ۴۵ نفر دستگیر شدند. میدان تکسیم، برای جنبش کارگری ترکیه جنبه سمبلیک دارد، زیرا در اول ماه مه ۱۹۷۷، فردی از یک ساختمان در نزدیکی میدان، به سوی جمعیت آتش گشوده و ۳۴ نفر را کشت. دولت ترکیه پیش از آن اعلام کرده بود، به دلایل امنیتی، تجمع در میدان تکسیم ممنوع است. به همین دلیل خیابان‌های منتهی به میدان تکسیم را مسدود کرده بود، اما اجازه داد چندین تن از نمایندگان اتحادیه‌ها در پای بنای یادبود آن‌جا دسته گل بگذارند. مطالبه کارگران ترکیه در این روز، دستمزد بیش‌تر و بهبود شرایط کار بود.
فعالان و هواداران سازمان فدائیان( اقلیت) نیز در شهرهای چندین کشور جهان در تجمعات و راهپیمائی‌های کارگران حضوری فعال داشتند.
در اول ماه امسال، کارگران در سراسر جهان به خیابان‌ها رفتند، تا شرایط کار بهتری را طلب کنند. دستمزدهای بیش‌تر، لغو قراردادهای موقت، توقف تهاجم دولت‌های سرمایه‌داری به دستاوردهای کارگران. کارگران ایران نیز، در این علاوه بر این مطالبات مطالباتی فراتری داشتند. گرچه در بسیاری از کشورهای جهان، اول ماه مه، تعطیل رسمی است، ایران از جمله کشوهایی است که نه تنها این روز، تعطیل نیست، بلکه سالهاست که دولت مجوز راهپیمایی برای کارگران صادر نمی‌کند، به جز در مواردی به تشکیلات دولتی خانه کارگر. گرچه تمامی سرکوب‌ها و بگیر و ببندها مانع نشده است کارگران از برپایی مراسم‌های گوناگون به مناسبت روز جهانی کارگر در اشکال متنوع، از تجمعات کوچک کارگری گرفته تا گلگشت‌ها و راهپیمایی خودداری کنند.
امسال نیز، به جز تجمع تشکیلات دولتی خانه کارگر، کارگران و سندیکاهای مستقل کارگری کوشیدند مراسم اول ماه مه را برگزار کنند. پیش از اول ماه مه (۱۱ اردیبهشت) یک بیانیه با امضای “سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی”، “سندیکای کارگران نیشکر هفت‌تپه”، “گروه اتحاد بازنشستگان” و “کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل‌های کارگری” با ۱۵ خواسته و بیانیه دیگری با نام “کمیته برگزاری مراسم اول ماه مه” متشکل از “سندیکای نقاشان استان البرز”، “کانون مدافعان حقوق کارگر”، “انجمن صنفی کارگران برق و فلز کرمانشاه”، “اتحادیه آزاد کارگران ایران”، “کمیته پیگیری ایجاد تشکل‌های کارگری” با ۱۲ خواسته منتشر گردید.
مطالبات این نهادهای کارگری به جز مطالبات عموم کارگران جهان از جمله افزایش حداقل دستمزد و برچیدن قراردادهای موقت، ویژگی‌های دیگری نیز داشت که از شرایط خاص ایران برمی‌خیزند. از جمله “حق ایجاد سندیکاها و تشکلات مستقل کارگری”، “آزادی از زندان کارگران، معلمان و زندانیان سیاسی”، “توقف برخوردهای امنیتی و دستگیری و حبس کارگران”، “آزادی اعتصاب و راهپیمایی و عقیده و بیان”، “برابری حقوقی زن و مرد”. روز سه‌شنبه نیز، به روال هر ساله، سندیکاها و تشکل‌های کارگری و کارگران هر یک به شکلی، روز جهانی کارگر را گرامی داشتند. و جمهوری اسلامی نیز به روال هر ساله، با یورش به تجمعات کارگران و نهادهای کارگری مستقل، تعدادی را ضرب و شتم و تعدادی را دستگیر کرد.
کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی: تعدادی از رانندگان و کارگران شرکت واحد در پایانه آزادی تهران در جمع رانندگان خطوط بی آر تی حاضر شدند و این روز را گرامی داشتند.
کارگران شرکت هفت‌تپه: جمعی از کارگران به مناسبت این روز جشنی برگزار کردند. مراسم با خواندن تاریخچه این روز شروع شد و در پایان با خوردن شیرینی و گرفتن عکس توسط چند تن از شرکت‌کنندگان مراسم به پایان رسید.
کمیته برگزاری اول ماه مه: به فراخوان این کمیته تعدادی از کارگران و بازنشستگان در مقابل مجلس شورای اسلامی گرد آمدند. بنا به گزارش‌ها، تظاهرات‌کنندگان شعارهایی مانند “نان، مسکن، آزادی حق مسلم ماست”، “حقوق‌های نجومی، فلاکت عمومی”، “کارگر، معلم، دانشجو، اتحاد اتحاد”، “کارگر زندانی آزاد باید گردد”، “معلم زندانی آزاد باید گردد”، “زندانی سیاسی آزاد باید گردد”، “اعتراض، تشکل، اعتصاب، حق مسلم ماست” سر دادند. این تظاهرات که با کنترل شدید پلیس و نیروهای امنیتی و پلیس برگزار می‌شد، پس از قرائت قطعنامه فراخوان‌دهندگان با یورش نیروهای سرکوب رژیم به تجمع‌کنندگان و پاره کردن بنرها و شعارها روبرو شد و بر اثر مقاومت تظاهرات‌کنندگان، پلیس تعدادی از آنان را بازداشت کرد.
در تجمع دیگری که به فراخوان نهاد دولتی خانه کارگر برگزار شد، گرچه شعارها، بنرها و پلاکاردها همه از سوی برگزارکننده تهیه شده بود، اما تعدادی از کارگران آگاه نیز در مراسم حضور یافتند و شعار “درود بر کارگر، مرگ بر ستمگر” سر دادند. هرچند آنان نیز مورد یورش پلیس قرار گرفته و تنی چند بازداشت شدند.
سقز: روز سه شنبه، ۱۱ اردیبهشت برابر با اول ماه مه روز جهانی کارگر، نیروهای لباس شخصی به صفوف کارگرانی که برای بزرگداشت روز جهانی کارگر در میدان کارگران ساختمانی (منطقه چمی ولی خان) گرد آمده بودند، حمله کرده و بعد از یک ساعت درگیری با کارگران، چند نفر را زخمی و دستگیر کردند.
مریوان: روز اول مه (۱۱ اردیبهشت ۹۷) جمعی از کارگران و فعالین کارگری مریوان در شهرک صنعتی اقدام به برگزاری مراسم روز جهانی کارگر کردند. ابتدا این مراسم با سخنرانی یکی از کارگران در مورد اهمیت روز کارگر شروع شد. سپس شرکت‌کنندگان به راهپیمایی پرداختند که تعدادی دیگر از کارگران نیز به آن‌ها پیوستند. پس از پخش شیرینی و سخنرانی یکی دیگر از کارگران و ابراز همبستگی کارگران مریوان با طبقه کارگر جهانی، مراسم پایان یافت.
سنندج: علیرغم فشارها و احضارها در سنندج برای جلوگیری از برگزاری مراسم اول ماه مه، کارگران این شهر در خیابان نایسر راهپیمایی کردند.
یزد: در یزد نیز کارگران در خیابان‌ها راهپیمائی کردند و شعار کارگر بیدار است، از استثمار بیزار است سر دادند.
همان گونه که ۱۶۲ سال پیش، پلیس آمریکا با قتل و حبس کارگران نتوانست کارگران را سرکوب کرده و از مبارزه بازدارد، بلکه این سرکوب خونین عزم کارگران را چنان استوار کرد که روز آن پیکار را به نماد رزم طبقه کارگر سراسر جهان بدل ساخت، جمهوری اسلامی، نیز، با تمام نیروی پلیس و امنیتی و اوباش‌اش نخواهد توانست مانع پیشروی جنبش کارگری گردد. این جنبش هر چند گاه آرام و گاه با گام‌های بلند به جلو می‌رود و جایگاه شایسته خود را در مبارزه طبقاتی خواهد یافت.
رزم‌مان پر توان باد
گرامی باد روز جهانی کارگر
متن کامل نشریه کار شماره ۷۷۲ در فرمت پی دی اف
نظرات شما