بیست و سوم آبان ماه، فراخوان کوتاهی از طرف سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه انتشار یافت که در آن از کارگران و رانندگان زحمتکش این شرکت دعوت به‌عمل آمده بود روز ۲۵ آبان ساعت ۱۰ صبح با لباس فرم “برای جلوگیری از تصویب لایحه به‌اصطلاح اصلاح قانون کار که دولت به مجلس ارسال کرده است” مقابل مجلس حضور یافته و تجمع اعتراضی برپا کنند. در این فراخوان هم‌چنین ضمن اشاره به تلاش کابینه برای تصاحب دارائی‌ها و اندوخته‌های کارگران در سازمان تامین اجتماعی تحت عنوان “تجمیع بیمه‌ها”، تاکید شده بود که “دولت مصمم است دارائی‌ها و انداخته‌های کارگران در سازمان تامین اجتماعی که حاصل سال‌ها تلاش و خون‌دل این قشر زحمتکش جامعه است را با ترفند(ی) به اسم تجمیع بخش درمان سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت، تصاحب کند”
سندیکای کارگران شرکت‌واحد با تاکید براین دو محور، تنها دو روز قبل از روز تجمع، فراخوان به تجمع اعتراضی در برابر مجلس را در سایت سندیکا انتشار داد. این فراخوان با استقبال گسترده کارگران شرکت‌واحد روبرو شد. روز ۲۵ آبان، گروه گروه از کارگران این شرکت که قبل از ساعت ده به صورت جمع‌های پراکنده در خیابان‌های اطراف گرد آمده بودند، راهی محل تجمع شدند. به‌رغم آن‌که ۲۵ آبان، روز سه‌شنبه و غیرتعطیل و در وسط هفته بود، اما کارگران شرکت‌واحد با حضور گسترده‌ای که در این تجمع داشتند، همراه با سایر کارگران شاغل و بازنشسته خصوصا کارگران حمل‌ونقل و نیز جمع‌هایی از معلمان و دانشجویان که با فراخوان مستقل سندیکای کارگران شرکت‌واحد و بخشا “اتحادیه آزاد کارگران ایران” در این گردهم‌آئی حضور داشتند، تجمع اعتراضی موفقی را علیه لایحه “اصلاح قانون کار” برگزار نمودند. سندیکای کارگران شرکت‌واحد بعد از تجمع اعتراضی و موفقیت‌آمیز ۴۰۰ نفره ۱۲ مرداد در مقابل شورای شهر تهران، این بار با حضور قریب به ۷۰۰ نفر، دومین حرکت اعتراضی مستقل و موفق خود را ظرف حدود سه ماه سازمان داد.
لازم به ذکر است که پیش از سندیکای کارگران شرکت واحد، “کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار تهران” و “کانون بازنشستگان و مستمری‌بگیران تهران” نیز فراخوانی برای تجمع در ۲۵ آبان انتشار داده بودند و جمعیتی قریب به ۲۵۰ نفر را نیز به محل کشانده بودند. اما حضور گسترده و متشکل کارگران شرکت‌واحد، تجمع کانون شوراهای اسلامی را به حاشیه راند. تب و تاب جمعیت و شعارهای اعتراضی که پی‌درپی توسط کارگران سر داده می‌شد، به حدی شدید و زیاد بود که چند بار صحبت‌های حسین حبیبی دبیر کانون فوق که قصد سخنرانی داشت، قطع شد. همه جا در مرحله نخست کارگران شرکت‌واحد، پرچم‌ها و شعارهای مستقل سندیکای کارگران شرکت‌واحد به چشم می‌خورد و در مرحله بعدی تعدادی پلاکارد “اتحادیه آزاد کارگران ایران” و افراد وابسته به آنها نیز دیده می‌شد. بساط اسلامی‌چی‌ها بی‌رنگ و بی رونق بود وازهمین رو ساعت ۱۱ علم و کتل خود را جمع و محل را ترک کردند. کارگران شرکت‌واحد و سندیکای آنها به اعتراضات خود علیه لایحه” اصلاح قانون کار” و تصمیم دولت برای “تجمیع بیمه‌ها” ادامه دادند . بدین‌سان یکی از بزرگ‌ترین و موفقیت‌آمیزترین اجتماعات اعتراضی علیه لایحه ضدکارگری “اصلاح قانون کار” و علیه تلاش‌های مشترک کابینه و مجلس ارتجاع برای تغییر قانون کار به نفع سرمایه‌دار، توسط سندیکای کارگران شرکت‌واحد اتوبوسرانی تهران و حومه رقم خورد. سندیکای کارگران شرکت‌واحد، با سازماندهی این تجمع اعتراضی، نام خود را در جایگاه یک نیروی متشکل کارگری پیشگام در مبارزه علیه تعرض سرمایه ، درجنبش کارگری ایران تثبیت کرد. یک تجمع اعتراضی برجسته با موفقیت نسبی و حضور گسترده کارگران.
اما نکات برجسته این حرکت اعتراضی کدام‌اند و موفقیت نسبی سندیکای کارگران شرکت‌واحد در چیست؟
مهم‌ترین نکته، کمیت کارگری این تجمع یا بسیج و حضور صدها کارگر در این حرکت اعتراضی‌ست. به‌رغم آن‌که انتشار فراخوان (۲۳ آبان) تا روز تجمع (۲۵ آبان) تنها دو روز برای تبلیغ و بسیج نیرو وجود داشت اما حضور نزدیک به ۷۰۰ کارگر در این تجمع، بیانگر نفوذ نسبی سندیکای کارگران شرکت در میان کارگران این شرکت و درعین حال بیانگر ارتباط فعال و زنده با بدنه کارگران وحاصل کارآموزشی آرام و مداومی است که این سندیکا بدون جنجال و خودنمایی در میان آنها انجام داده است. سازماندهی و اجرای تجمع ۲۵ آبان نشان داد که سندیکای کارگران شرکت‌واحد چنان مناسبات و ارتباط‌هایی را با اعضا و از طریق اعضا با بدنه کارگران برقرار ساخته است که می‌تواند ظرف چند روز چنین تجمعی را سازمان دهد. گرچه فعالیت این سندیکا و ارتباط آن با بدنه کارگران بطور قطع هنوز به سطحی که در مقطع بازگشایی و اعتصابات بزرگ چند هزار نفره سال ۸۴ نرسیده و با آن قابل مقایسه نیست، اما این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که سندیکای کارگران شرکت‌واحد، علی‌رغم تمام فشارهای امنیتی و قضایی، علی‌رغم سرکوب و اخراج و زندان برخی از فعالان و رهبران سندیکا و علی‌رغم هزینه‌های فوق العاده زیادی که رژیم بر سندیکا و فعالان آن تحمیل نموده است، فعالیت این سندیکا با همه افت و خیزهایش، ادامه یافته است. مهم‌تر این‌که سندیکا توانسته است در راستای زدودن گسستی که سرکوب‌های شدید و دستگیری‌های گسترده پس‌از اعتصابات سال ۸۴ میان بدنه کارگران و سندیکا ایجاد شده بود، گام‌های مهمی بر دارد. کار آگاه‌گرانه در میان کارگران، ارتباط زنده و فعال با بدنه کارگری، از ملزومات کلیدی و درعین‌حال ضامن موفقیت هر تشکل توده‌ای کارگری است. بر متن تامین نسبی چنین شرایطی بود که سندیکای کارگران شرکت‌واحد، با هوشیاری و موقعیت شناسی، فراخوان مستقل خود را برای تجمع ۲۵ آبان انتشار داد و با نیروی مستقل، شعارها و پلاکاردهای مستقل، تجمع اعتراضی علیه “اصلاحیه” ضدکارگری قانون کار را سازمان داد.
اما نکته مهم و برجسته دیگر این حرکت اعتراضی، کار پرزخمت تدارکاتی و سازماندهی آن است که فعالان سندیکا به نحو شایسته‌ای آن را انجام داده بودند. پلاکاردهایی که به مناسبت این تجمع تهیه و توسط کارگران حمل می‌شد، هر بیننده و رهگذری را متوجه می‌ساخت. علاوه بر پلاکارد بزرگی که آرم سندیکا و این جمله ” کارگران لایحه “اصلاح قانون کار” که با قصد حذف و تغییر مواد حمایتی قانون کار به مجلس ارسال شده است را محکوم می‌کنند و برای جلوگیری از تصویب این لایحه ضدکارگری به اعتراضات خود ادامه می‌دهند” بر آن نقش بسته بود، چندین پلاکارد کوچک‌تر نیز که همگی یک شکل و یک رنگ و یک اندازه بودند، توسط کارگران حمل می‌شد. بر این پلاکاردها نیز با حروف درشت و به رنگ زردطلائی بر زمینه سرخ، برخی شعارها و مطالبات کارگران از جمله شعارها و مطالبات زیر نوشته شده بود:
“مجلس باید خیلی فوری لایحه ضدکارگری اصلاح قانون کار را از دستور خارج کند
لایحه ضدکارگری اصلاح قانون کار مساوی است یا از بین رفتن تامین اجتماعی حداقلی برای کارگران
لایحه اصلاح قانون کار مساوی است با دستمزد کمتر و روان سازی اخراج کارگران
لایحه ضدکارگری اصلاحیه قانون کار، استثمار کارگران و برده‌داری نوین است
لایحه ضدکارگری اصلاحیه قانون کار در خدمت سرمایه‌داران است
لایحه ضدکارگری اصلاحیه قانون کار مرگ آنی مزدبگیران و خانواده‌های فرودست است
تجمیع بخش درمان تامین اجتماعی با بیمه سلامت، غارت اندوخته کارگران است”
کارگران شرکت‌واحد علاوه بر این پلاکاردها و تابلو نوشته‌هایی که پای تمام آنها نام سندیکای کارگران شرکت‌واحد اتوبوسرانی تهران قرار داشت، در این تجمع، شعارهایی را نیز با صدای بلند و بصورت دستجمعی سر دادند. “وزیرکارفرمایی استعفا استعفا” ، “اصلاح قانون کار به نفع سرمایه‌دار” ، “وزیرکارفرمایی خجالت خجالت”، “قرارداد موقت ملغا باید گردد”، “قرارداد دائمی احیا باید گردد”، “قرارداد موقت بردگی کارگر”، “کارگر اخراجی شاغل باید گردد”، “شرکت‌پیمان‌کاری ملغا باید گردد”، “معیشت و منزلت حق مسلم ماست”، “اعتصاب، تجمع، تشکل حق مسلم ماست”، “کارگر زندانی آزاد باید گردد”، “کارگر اتحاد اتحاد”، “کارگر، معلم، دانشجو اتحاد اتحاد”.
در این تجمع که جمع‌هایی از دانشجویان نیز در آن حضور داشتند، وقتی دو تن از آنها توسط نیروهای امنیتی وانتظامی دستگیر شدند، جمعیت با شعار “دانشجو را رها کن فکری به حال ما کن” و “دانشجوی معترض آزاد باید گردد” خواستار آزادی دانشجویان شدند که در جا آزاد شدند. البته در این تجمع اعتراضی، شعارهای دیگری نیز داده می‌شد و پلاکاردهای دیگری نیز که توسط تشکیلات وابسته به حکومت تهیه شده بود حمل می‌شد، اما صدا و شعارها و پلاکاردهای آنها، در میان شعارهای پرطنین و پی‌درپی و پلاکاردهای متعدد کارگران شرکت‌واحد گم بود. کارگران معترض در حین شعار دادن، در پیاده‌رو مابین درب شمال شرقی و شمالی مجلس دست به راه‌پیمایی زدند و جمع‌هایی از دانشجویان نیز در این راه‌پیمایی با کارگران همراه شدند. اجتماع اعتراضی ۲۵ آبان کارگران شرکت‌واحد به قدری چشم‌گیر بود که حتا برخی از سایت‌های وابسته به رژیم مانند ایسنا و ایلنا نیز از آن به عنوان اعتراض گسترده کارگران یاد کردند.
اجتماع اعتراضی کارگران شرکت‌واحد به رغم حضور چشم‌گیر پلیس و نیروهای امنیتی تا ساعت یک ربع به ۱۲ ادامه یافت. در این ساعت وحید فریدونی عضو سندیکای کارگران شرکت‌واحد، بیانیه‌ای را که به همین مناسبت تهیه شده بود قرائت کرد و تجمع کارگران پایان یافت.
از جمله نکات دیگری که می‌توان آن را در زمره موفقیت های سندیکای کارگران شرکت‌واحد به شمار آورد، تاثیرات مفید و آگاهی بخش این حرکت بر کارگران بطور عام و نیز کارگران شرکت‌واحد است. چرا که این‌گونه اقدامات و اجتماعات اعتراضی سازماندهی شده و مرتبط با خواست های کارگران، اولا فضای جدید و امیدبخشی را فرا روی جنبش مبارزاتی کارگران می‌گشاید. وقتی‌که کارگران به چشم خود می‌بینند یک تشکل کارگری با اعتماد به نفس وارد نبردی شده است که به همه کارگران مربوط است و در برابر تعرض سرمایه‌داران و دولت آنها ایستاده است، بدیهی است که از این مبارزه نیرو بگیرند و فعالیت متشکل کارگری به عنوان یک ارزش و ضرورت، در میان کارگران جا و مکان بیشتری را به خود اختصاص دهد. کارگران می‌بینند که یک تشکل کارگری، یک سندیکا وارد یک مبارزه جدی با لایحه‌ای شده است که آن را “دولت” به مجلس فرستاده است. این مبارزه که در واقع یک مبارزه سیاسی است جرات و شهامت کارگران در مبارزه علیه سیاست‌های دولت را تقویت می‌کند. اگرچه درهرحال این مبارزه، مبارزه‌ای است در چارچوب قوانین و مناسبات بورژوایی موجود و این واقعیتیست که در تحت مناسابت و قانون کار موجود، با” اصلاحیه ” یا بدون آن، حقوق کارگر تضییع می‌شود، با این همه هیچ کارگری نیست که نسبت به شرایط زندگی و حد و حدود حقوق پایه‌ای کار و قوانین و معیارهای جاری در مناسبات کار بی‌تفاوت باشد و بی‌تفاوت نیست. از این رو مبارزه و فعالیت کارگران و تشکل‌های کارگری در این خصوص، نه فقط مشروع بلکه ضروری‌ست و تا هنگامی‌که شیوه تولید سرمایه‌داری باقی است، نمی‌توان از این فعالیت چشم پوشید. بدیهی‌ست که بورژوازی آنجا که کارگران فاقد تشکل باشند، معیارها و مناسبات حقوقی سخت‌گیرانه‌تر، دستمزد و مزایای کمتر و بطور کلی سطح زندگی پایین‌تری را بر آنان تحمیل می‌کند. در فقدان تشکل کارگری، چه بسا کارگران به تعرض سرمایه‌داران تن می‌دهند، مغلوب کارفرما می‌شوند و دربرابر تشدید استثمار و بی‌حقوقی و تنزل سطح زندگی نیز به اجبار تسلیم می‌شوند. در جریان همین تجمعات اعتراضی و مبارزات است که کارگران به چشم خود می‌بینند که با ایجاد تشکیلات قادرند به صورت متشکل و یکپارچه در برابر کارفرما و تعرضات سرمایه بایستند و در راستای عقب راندن آن یا دست‌یابی به خواست‌ها و ارتقای سطح زندگی خویش گام‌های موثری بردارند.ازاین رو ضروری است که این مبارزه به عرصه های دیگری نیز که دغدغه عموم کارگران است نظیر الغاء قرارداد های موقت، احیاءقراداد های دائمی، برچیدن شرکت های پیمانکاری، تضمین شغلی و افزایش حد اقل دستمزد به بالای خط فقر تعمیم و گسترش یابد.
و اما تا جایی‌که به هزاران کارگر شرکت‌واحد برمی‌گردد، تاثیرات مثبت این حرکت اعتراضی و تجمعات اعتراضی نظیر آن، از این هم بیشتر است. چرا که کارگران این شرکت می‌بینند که سندیکای‌شان بطور مستقل و با تکیه به نیروی کارگران برای تحقق مطالبات آنها، وارد صحنه مبارزه شده و به نحو موثری برای دست‌یابی به مطالبات آنها فعالیت و مبارزه می‌کند. بنابراین روشن است که از سندیکای خود حمایت کنند و شمار هرچه بیشتری به صفوف آن به پیوندند.
و بالاخره از تاثیرات مستقیم و بی‌واسطه این اجتماع اعتراضی که در آن نقش اصلی را کارگران شرکت‌واحد و سندیکای آنها برعهده داشتند، یکی هم این بود که بررسی “لایحه اصلاح قانون کار” عجالتا از دستور کار مجلس خارج شد و بررسی دوباره آن ظاهرا به دریافت “نظرات کارشناسی” به اصطلاح “کمیته سه جانبه ملی کارگران، کارفرمایان و دولت” موکول گردید.نیازی به گفتن نیست که اعتراض به “اصلاحیه” قانون کار به معنای تأیید و رضایت از قانون کارموجود نیست بلکه اعتراضی‌ست نسبت به تعرض سرمایه علیه ته مانده حقوق حد اقلی که تحت شرایط معینی پذیرش آن برسرمایه داران و رژیم آن ها تحمیل شد.
کلام آخر
این واقعیتیست که درگیری و کشمکش میان کارگران و سرمایه‌داران بر سر قانون کار، از همان بدو تصویب آن در سال ۶۹ تاکنون ادامه داشته است. در طول تمام این سال‌ها، تعرض سرمایه‌داران و دولت آنها علیه حقوق کارگر و برای تحمیل بی‌حقوقی بیشتر بر کارگران ادامه داشته، گاه این یا آن بند و تبصره ماده قانون کار را نیز به سود خود تغییر داده‌اند. اما از آنجا که سودپرستی و حرص و آز سرمایه‌داران را حد و مرزی نیست، به این حد از تغییر و دست‌اندازی اکتفا نکرده و تمام تلاش خود را برای یک سره ساختن تکلیف قانون کار و تشدید بیش از پیش استثمار و بی‌حقوقی طبقه کارگر بکار بسته‌اند. رویارویی کارگران با سرمایه‌داران بر سر قانون کار و نبرد طبقاتی آنها در مقابله با یورش سرمایه‌داران ادامه یافته و هر بار تا آنجا که توانسته‌اند در برابر این تعرض دست به مقاومت و مبارزه زده‌اند. این بار جنبش کارگری از این موقعیت برخوردار شد که کارگران آگاه و پیشرو شرکت‌واحد و سندیکای آنها، پیشگام و پرچم‌دار این مبارزه شوند و سرمایه‌داران و دولت آنها را عقب برانند!
عقب‌نشینی سرمایه‌داران و نمایندگان آنها در مجلس و کابینه اما به معنای خاتمه تعرض و دست‌شستن طبقه حاکم از “اصلاحیه” قانون کار نیست. سرمایه‌داران اصرار دارند این لایحه در مجلس بماند و تصویب شود. جمال رازقی جهرمی، عضو هیات مدیره کانون عالی کارفرمایان ایران” در یک “مناظره” تلویزیونی، درحالی‌که نمی‌توانست خشم و ناراحتی خود را از تجمع اعتراضی ۲۵ آبان کارگران در برابر مجلس و مخالفت آنها با “اصلاحیه” قانون کار پنهان کند، صریح و بی‌پرده اصرار داشت که قانون کار باید – البته به سود سرمایه‌داران – تغییر کند. بنابراین مبارزه بر سر قانون کار پایان نیافته است. کارگران بایستی نسبت به نقشه‌ها و تحرکات سرمایه‌داران و ترفندهای عوامل‌شان در کابینه و مجلس هوشیار باشند. نباید گذاشت پرچمی را که سندیکای کارگران شرکت‌واحد اتوبوسرانی تهران وحومه برافراشت، برزمین افتد.
نظرات شما