به دنبال فراخوان ” اتحادیه تشکل‌های کامیون‌داران و رانندگان سراسر ایران” مورخ ۲۴ اردیبهشت، اعتصاب یکپارچه رانندگان و کامیون‌داران از روز اول خرداد آغاز شد. به رغم توسل دولت به قهر و سرکوب و بازداشت ده‌ها تن از معترضان و تهدید خانواده‌ها و همچنین به رغم وعده‌های پوچ و سرخرمن برای درهم شکستن اعتصاب، این اعتصاب بزرگ و سراسری که برای یک هفته تدارک دیده شده بود، با قدرت تمام بیش از ۱۰ روز ادامه یافت و متجاوز از ۱۶۳ شهر را دربرگرفت. اعتصاب یکدست و سراسری رانندگان کامیون فقط اعتصابی برای احقاق حقوق رانندگان و کامیون داران نبود و نیست، این اعتصاب در عین حال راه و چگونگی پیگیری حق وحقوق سلب شده‌ی عموم کارگران و زحمتکشان را نیز نشان داد.اعتصاب سراسری رانندگان کامیون، یک اقدام سازمان‌یافته سیاسی‌ست که نوک تیز حمله آن نیز متوجه دولت حاکم است. اعتصاب، چنانکه ” اتحادیه تشکل‌های کامیون‌داران و رانندگان سراسر ایران” نیز در فراخوان اولیه با عنوان ” دیگر بس است ” اعلام کرد :” اعتراض برای زندگی است”.
مخاطب تمام خواستهای برحق اعتصابیون، دولت جمهوری اسلامی‌است. افزایش کرایه بار و سهمیه سوخت، اعتراض به گرانی و قیمت لاستیک، وسایل یدکی، سوخت و روغن موتور و غیره که غالباً به دوبرابر و گاه بیشتر افزایش یافته اند، اعتراض نسبت به شرکت‌های واسطه‌ای حمل و نقل، افزایش وحشتناک بیمه از مهمترین خواست های اعتصاب به شمار می‌روند. مخاطب و طرف حساب رانندگان و کامیون داران در تمامی موارد فوق نیز دولت است. دولت است که درمورد افزایش کرایه بار یا سهمیه سوخت تصمیم می گیرد، دولت است که باید لاستیک و وسائل یدکی و سوخت و روغن و غیره را با قیمت های دولتی در اختیار رانندگان کامیون قرار دهد. شرکت های واسطه‌ای حمل و نقل که ۴۰ درصد و گاه تا نیمی از هزینه حمل و نقل را بر می‌دارند نیز یا تماماً متعلق به دولت‌اند یا توسط نهادهای وابسته به دولت از نمونه آستان قدس رضوی اداره می‌شوند. از همین جاست که دولت و نهاد های دولتی در مقام “پاسخگو” در طرف مقابل اعتصاب ابراز وجود کرده و برای مقابله با اعتصاب، به ماجرا ورود نموده‌اند. چه زمانی که ده‌ها راننده بازداشت و مورد تهدید و ارعاب قرار گرفتند، چه هنگامی که وعده رسیدگی عنوان شد، بازهم طرف مقابل این اعتصاب سراسری، دولت بوده است. اعتصاب یک پارچه و سراسری رانندگان و کامیون‌داران که اساساً دولت را در مقیاس سراسری به چالش کشید و آن را به مصاف طلبید، یک اعتصاب و جنبش سیاسی است که پایه‌های آن بر یک رشته خواستهای محکم اقتصادی نهاده شده که در عین حال پتانسیل عمومی شدن این اعتراض و جنبش سیاسی را نیز تقویت می‌کند.
با یک نگاه، تنها به وضعیت بیمه رانندگان و هزینه آن و نقش و مکان دولت در این میان ، جایگاه دولت در این اعتصاب و خصلت سیاسی اعتصاب بهتر روشن می‌شود.
معاون بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی(محمد محمدی) میگوید دستمزد رانندگان کامیون و تریلی ۱۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است و تا سال ۱۴۰۳ میزان سهم حق بیمه راننده، ۲ میلیون و ۳۰۰ هزارتومان بود و ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هم حق دولت بود که از این میزان طبق قانون جدید برنامه هفتم ، دولت تا یک میلیون و ۴۰۰ -۵۰۰ هزارتومان را به عنوان سهم خودش تقبل می‌کند و ۹۰۰ هزار تومان در نهایت به سهم بیمه گذار اضافه می شود.
تا اینجا طبق سخنان معاون بیمه ای سازمان تأمین اجتماعی، هر راننده کامیون هرماه باید ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بابت بیمه بپردازد. اما این هنوز تمام ماجرا نیست. معاون بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی، صحبت خود را ناتمام رها می‌کند که رضا اکبری رییس “سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای” آن را تکمیل می‌کند. وی میگوید، گروهی از رانندگان مشمول یارانه بیمه دولت هستند و گروه دوم یعنی ۲۰۰ هزار راننده جدید که از سال ۹۷ وارد چرخه حمل و نقل شده اند مشمول یارانه دولت نیستند. به عبارت دیگر دولت چیزی برای بیمه این گروه پرداخت نمی کند. راننده‌ای که قبلاً ۲میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بابت بیمه پرداخت می کرده اکنون باید ۴میلیون و ۷۰۰ هزار تومان ( ۲میلیون و ۳۰۰ باضافه ۹۰۰ باضافه ۱میلیون و ۵۰۰ ) بپردازد. دولت نه فقط مبلغ بیمه رانندگان را افزایش داده بلکه سهم خود را نیز بردوش رانندگان انداخته و یارانه را نیز قطع نموده است.
اعتراض نسبت به افزایش حق بیمه، اعتراض به افزایش قیمت لاستیک، وسایل یدکی و خواستهایی نظیر افزایش نرخ کرایه بار، افزایش سهم سوخت دولتی، کوتاه کردن دست شرکت‌های واسطه‌ای حمل و نقل، به رسمیت شناختن شغل رانندگی در زمره مشاغل سخت و زیان آور و خواست های دیگری نظیر آن، جملگی نه در برابر این یا آن کارفرما و این یا آن کارخانه، بلکه در مقیاس سراسری در برابر دولت قرار داده شده است. اعتصاب، دولت حاکم را در مقیاس سراسری به چالش طلبید و به رویارویی با آن برخاست.
دولت و نهادهای دولتی برای شکستن و درهم کوفتن اعتصاب روش دوگانه‌ای در پیش گرفتند و همزمان با طرح وعده های پوچ سرخرمن و فاقد ضمانت اجرایی، به ارعاب و بازداشت اعتصابیون متوسل شدند. در حالیکه وعده‌های غیر جدی برای خریدن وقت پر رنگ‌تر می‌شد، ارعاب و سرکوب نیز جدی‌تر و همه جانبه تر به اجرا گذاشته شد و هر روز شماری از اعتراض کنندگان بازداشت و روانه زندان شدند. واکنش اعتصابیون و “اتحادیه کامیون داران و رانندگان سراسر ایران ” در قبال دولت اما از همان آغاز اعتصاب تا روزهای بعد، بسیار آگاهانه، دقیق و پخته و حاکی از درجه بالای آگاهی سیاسی در میان سازمان‌دهندگان اعتصاب بود.
مجلس ارتجاع، مشکلات رانندگان را به اصطلاح بررسی نمود و به دنبال آن مشتی وعده تحویل رانندگان داد. استاندار بندر عباس، رییس مجلس، رییس کانون حمل و نقل کالای کشور و رییس اتاق بازرگانی، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی، سخنگوی دولت و امثال این ها همگی با یک رشته وعده پا به میدان گذاشتند. درهمان حال اما افزون بر دستگیری‌ها، دادستانی فارس، وبرخی نهادها و مقامات دولتی آشکارا تهدید کردند با اعتصابیون به سختی برخورد خواهد شد.
“اتحادیه کامیون‌داران و رانندگان سراسر ایران” اما در بیانیه‌ها و موضع گیری‌های دقیق و به موقع خود، وعده‌های قلابی برای فریب و وقت کشی دولت را افشا و خطاب به فریبکاران اعلام کرد؛ ما فریب این وعده‌ها را نمی خوریم، یاد گرفته ایم وعده بدون تضمین، معنایی جز وقت کشی و فریب ندارد. رانندگان به صراحت اعلام کردند، بازداشت‌ها و اقدامات سرکوب گرانه نه فقط خللی در عزم‌شان ایجاد نمی کند بلکه آن‌ها را به ادامه مبارزه مصمم تر میسازد. اعتصابیون خطاب به تمام سرکوبگران و فریبکاران اعلام کردند: رانندگان بیدارند و متحد، و تا آخر ایستاده اند. “نه عقب می نشینیم، نه وعده بی‌پشتوانه را باور می کنیم.”،”ایستادیم، شنیده شدیم، متحد می مانیم”. این ها فشرده پاسخ اعتصاب بود به آنانکه قصد سرکوب و شکست اعتصاب را داشتند.
آخرین خبرها حاکی است که اعتصابیون دولت را وادار به پاسخگویی کرده‌اند. سخنگوی دولت نیز ناچار شد صدای رانندگان را بشنود . اما این هنوز شنیدن صداست و تا عمل به خواست صاحبان صدا فاصله بسیار. اعتصابیون قویاً تأکید کرده اند به گفته‌ها اکتفا نخواهند کرد. در قدم اول خواهان آزادی فوری و بی قید و شرط همکاران خود و مصوبات مکتوب و ضمانت اجرایی شده اند. اعتصابیون به دولت یادآوری نموده اند” کامیون داران امروز یکدل،آگاه و متحد هستند. ما نه وعده که تنها عمل و تضمین‌های شفاف و قانونی می خواهیم.”
اما مستقل از نتیجه نهای اعتصاب سراسری رانندگان، این اعتصاب تا همینجا دستاوردهای مهمی دربرداشته است. این رویداد، نشان آشکار پیشرفت جنبش اعتصابی است. اعتصاب سراسری رانندگان کامیون، از جنبه های گوناگونی بسیار مهم، تأثیر گذار و گویای پیشرفت های قابل توجه جنبش اعتصابی است.
اعتصاب سراسری رانندگان همواره تأثیرات بسیار مهم و شوق انگیزی بر سایر اقشار و در کل جامعه داشته است. اعتصاب این بار نیز فقط گویای بیداری سیاسی و پیشرفت تشکل یابی رانندگان نبود، بلکه دعوت کننده‌ی سایر اقشار برای پیوستن به اعتصاب نیز بود. اعتصاب سراسری رانندگان کامیون صرف نظر از پشتیبانی چندین اتحادیه بزرگ کارگری از نمونه کنفدراسیون عمومی کار ایتالیا با میلیون ها عضو که در حوزه حمل ونقل فعالیت می‌کند، فدراسیون بین المللی کارگران حمل ونقل (ITF ) که نماینده بیش از ۱۶ میلیون کارگر حمل ونقل در۱۵۰ کشور است و همچنین برخی اتحادیه های دیگر، در داخل کشور نیز با حمایت‌های نسبتاً گسترده نوشتاری از نمونه صدور بیانیه‌های حمایتی تشکل های گوناگون روبرو شد. اما ماجرا به اینجا ختم نشد. حمایت های امسال از حد صدور بیانیه فراتر رفت و اعتصاب، درعمل نیز مورد پشتیبانی قرار گرفت. نیسان داران، رانندگان مینی بوس در برخی شهرها، رانندگان تانکرهای نفت در جنوب، تراکتورداران، دارندگان ماشین های سنگین و برخی رانندگان دیگر نیز از طریق رژه خیابانی و توقف کار، به اعتصاب سراسری پیوستند و با رانندگان کامیون به اعلام همبستگی پرداختند. اعتصاب از این نظر نسبت به موارد مشابه اعتصابهای سراسری سال های گذشته چندین گام جلوتر بود.
اعتصاب از همان آغاز، یکدست و یکپارچه بود و در تمام طول روزهای بعد نیز بیدار و آگاه. اعتصاب نه تنها به لحاظ سراسری بودنش یک سر و گردن از تمام اعتصابات سراسری پیشین در سال ۹۷ بالاتر بود، بلکه به لحاظ سازماندهی، اتحاد، یگانگی گفتار و کردار و ایستادگی در برابر دولت و اقدامات سرکوبگرانه و نیز وعده‌های قلابی، بی‌همتا و چندین گام از نمونه های قبلی جلوتر بود. این همه، مدیون تشکل سراسری “اتحادیه کامیون‌داران و رانندگان سراسر ایران” و توانایی سازماندهی و رهبری اعتصاب از آغاز تا انتهاست. قدرت سازماندهی تشکل مستقل رانندگان چنان مشهود و برجسته بود که دشمنان اعتصاب را نیز به اعتراف واداشت. جلال موسوی نایب رییس “کانون کامیون داران کشور” هنگام مقایسه این اعتصاب با اعتصابات سال ۹۷ گفت:”آن زمان بیانیه صادر نشد و خودجوش اعتصاب کردند”.
در سه اعتصاب سراسری سال ۹۷ نطفه‌های اولیه تشکل سراسری رانندگان کامیون با تلاش رانندگان آگاه و پیشرو بسته شد و تشکلی بنام ” اتحادیه هماهنگ کنندگان رانندگان سراسر ایران” شکل گرفت. نطفه تشکل سراسری گرچه در همان سال بسته شد اما این تشکل هنوز شکل نهایی به خود نگرفته بود. تلاش بعدی نیروها و رانندگان آگاه آن را بارور ساخت. بذرهایی که در سال ۹۷ افشانده شد در پرتو تلاش و پیگیری این نیروها جوانه زد و به بار نشست و با نام “اتحادیه کامیون‌داران و رانندگان سراسر ایران” شکل نهایی به خود گرفت که بر پایه عملکرد آن در اعتصاب اخیر، در جایگاه یک تشکل محکم و قوی و برخوردار از یک رهبری آگاه و قدرتمند ابراز وجود کرد.
افزون براین، مسأله بسیار مهم دیگر، اتخاذ شکل اعتراض و اجرایی کردن آن در شرایط سیاسی حاکم برجامعه است. نفس اعتصاب سراسری در شرایط متلاطم جامعه‌ی مستعد شکل گیری اعتراضات توده‌ای، چه از این جنبه که می تواند مشعل اعتراض توده ای را برافروزد و چه از جهت اینکه می‌تواند مجرایی بر اعتصابات سراسری سایر اقشار باز کند فوق العاده مهم است. اعتصاب سراسری رانندگان کامیون در همان چند روز اول، کل حمل و نقل جاده ای را فلج کرد و کارایی و تأثیر گذاری و قدرت بلا شک اعتراض در شکل اعتصاب را نشان داد. اعتصاب سراسری بدون شک مؤثر ترین شکل اعتراض نه فقط در حمل و نقل جاده‌ای یا حمل نقل مسافری، شهری، ریلی و امثال آن، بلکه در تمام صنایع و مؤسسات تولیدی و خدماتی به ویژه در صنعت نفت و گاز معتبر و مؤثر و کارساز است. اعتصاب سراسری رانندگان کامیون یکبار دیگر این واقعیت را نشان داد که اگر اعتراضات کارگری بخواهد مؤثر واقع شود و طبقه حاکم را عقب براند، نباید به تجمعات اعتراضی یا اعتصاب تک واحدی اکتفا شود. کارگران باید وارد فاز سازماندهی اعتصابات سراسری شوند. با اعتصابات سیاسی و سراسری است که چشم انداز نوینی فرا روی جنبش طبقه کارگر و شکل گیری یک جنبش سیاسی طبقاتی گشوده خواهد شد.
اما اگر قرارباشد به مهمترین کمبودهایی که در اعتصاب اخیر مشهود و محسوس بود اشاره‌ای داشته باشیم می‌توان دو نکته را متذکر شد.
نکته اول نپیوستن وسیع سایر رانندگان به ویژه رانندگان حمل ونقل مسافری بین شهری و شهری یا رانندگان حمل و نقل ریلی و کارگران مترو به اعتصاب است. حمایت بخش‌هایی از رانندگان نیسان، مینی بوس، تراکتور و تانکرهای نفت و برخی وسایل سنگین گرچه در مقایسه با اعتصابات قبلی گام مهمی به پیش است، اما با آنچه باید باشد و یا می‌تواند باشد فاصله زیادی داشت. تنها در ناوگان مسافری جاده ای بیش از ۲۰۰ هزار راننده مشغول به‌کار‌اند که در این اعتصاب، تحرک و حمایتی از آنان مشاهده نشد. در اعتصاب سال ۹۷ دست کم رانندگان ناوگان مسافربری خوزستان از اعتصاب رانندگان کامیون حمایت کردند اما در اعتصاب اخیر جای آن ها وبسیاری دیگر از این گروه از رانندگان کاملاً خالی بود. صرف نظر از اینکه این سکوت تا چه حد متوجه خود رانندگان مسافربری باشد، اما یک اشکال اساسی به خود رانندگان کامیون برمی‌گردد که این رانندگان هنوز نتوانسته اند با بخش حمل و نقل مسافر بری ارتباط محکمی برقرار کنند و لذا از این نظر هنوز کار و فعالیت و تلاش زیادی در پیش دارند.
نکته دوم کمرنگ بودن خواست های اخص رانندگان مزد بگیر در میان خواستهای عمومی و فراموش شدن این خواست‌هاست. گرچه آمار دقیقی در مورد تعداد رانندگان مزد بگیر انتشار نیافته است اما آمار تقریبی تعداد کامیون‌های فعال در سال ۱۴۰۴ بالغ بر۵۰۰ هزار دستگاه است که حدود ۸۰ درصد کامیون‌ها در مالکیت شخصی است و تنها ۲۰ درصد رانندگان کامیون ( ۱۰۰ هزار نفر ) کارگر مزد بگیر هستند. در اعتصاب اخیر هیچ نشانی از خواست های اخص این صدهزار راننده کامیون که معمولاً با یک کمک راننده یا شاگرد همراهی می شوند و جمعیتی نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر را تشکیل می‌دهند وجود نداشت. شایان ذکر اینکه حتی آن ۴۰۰ هزار راننده مالک کامیون نیز عموماً یک کمک راننده یا شاگرد راننده مزد بگیر همراه دارند. تردیدی در این موضوع وجود ندارد که نیروی محرکه مهم و رادیکال اعتصاب همین گروه از رانندگان هستند اما به رغم این، به نظر می‌رسد خواست این مزدبگیران تحت الشعاع خواست های سایر رانندگان قرار می گیرد. افزایش نرخ کرایه بار، کاهش قیمت لاستیک و سایل یدکی و امثال ان ارتباط مستقیمی با خواست راننده مزد بگیر و به فرض افزایش دستمزد وی ندارد. تنها خواستی که می توان آن را به این گروه از رانندگان تعمیم داد، به رسمیت شناختن شغل رانندگی در زمره کارهای سخت و زیان آور است.مکتوم ماندن خواستهای اخص رانندگان مزد بگیر، یک نقص و کمبود است. این کمبود، یک نقطه ضعف است که باید برای آن راه حلی پیدا کرد. نیازی به توضیح نیست که این نکته بسیار ظریفی است به این معنا که باید با حفظ اتحاد رانندگان مزد بگیر و سایر رانندگان کامیون در مبارزه بادولت، جای خاصی نیز به منافع مزد بگیران اختصاص داده شود به نحوی که اولاً این خواست ها و منافع در لابلای منافع و خواست های عمومی تر ناپدید نشود و ثانیاً طرح موضوع به گونه ای باشد که به اتحاد رانندگان در برابر دولت خدشه ای وارد نشود.این موضوع مهمی است که البته رسیدگی به آن درصلاحیت “اتحادیه کامیون‌داران و رانندگان سراسر ایران ” است. عملکرد این اتحادیه وبیانیه های پرمضمون آن در جریان اعتصاب، حاکی از توانایی و آگاهی اعضا و رهبران اتحادیه است. چنین اتحادیه ای قرار نیست چشم خود را برمعضلات و کمبود ها ببندد. درآخرین بیانیه مورخ ۱۷ خرداد این اتحادیه که در محکومیت قتل فجیع الهه حسین نژاد صادر شد، سکوت در برابر این ظلم، خیانت به انسانیت خوانده شده و از همه مردم خواسته شده صدای این مظلومیت باشند. بیانیه از خشم برجای مانده تا روزی که نه تنها کامیون‌داران، بلکه تمام مردم ایران در سایه عدالت و امنیت زندگی کنند سخن گفته است و یک چنین دیدگاه و طرز تفکری قطعاً نسبت به خواستهای رانندگان مزد بگیر نیز نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد و نیست.
متن کامل نشریه کار شماره ۱۱۲۳ در فرمت پی دی اف:
نظرات شما