از هفتم اکتبر سال جاری که دور جدیدی از جنگ بین حماس و اسرائیل آغاز شد، بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن از ساکنین نوار غزه آواره شده‌اند. این جنگ ارتجاعی تا کنون ۱۴ هزار کشته در غزه بر جای گذاشته که دو سوم کشته شدگان را زنان و کودکان تشکیل می دهند. طبق آمار آژانس امدادرسانی به آوارگان فلسطینی، طی هفته های گذشته و با آغاز بمب بارانهای اسرائیل، ۹۲۰هزار تن از مردم ساکن غزه در ساختمان‌های تحت نظارت این آژانس موقتا اسکان یافته‌اند که اکثریت آنان را زنان و کودکان تشکیل می دهند. تعداد زنان باردار در غزه ۱۵۰ هزار تن برآورد شده که روزانه ۱۸۰ تن از آنان در زیر بمباران بی وقفه و بدترین شرایط زیستی و بهداشتی زایمان می کنند. آمار مرده زائی و زایمان زودرس ناشی از استرس در میان زنان آواره ای که از شمال غزه راهی جنوب شده‌اند، افزایش یافته است.
اما وخامت اوضاع و شرایط دهشتناک زنان فلسطینی تنها محدود به جنگ کنونی نیست. دهه‌ها ست که زندگی زنان فلسطینی دستخوش پی آمد ها و عواقب دهشتناک سیاست های اشغال‌گرانه دولت اسرائیل از یک سو و حاکمیت ارتجاع اسلامی از سوی دیگرشده است.
اشغال‌گری اسرائیل
اخیرا سازمان ملل با همکاری چند نهاد و موسسه بین‌المللی از جمله سازمان بهداشت جهانی و کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل گزارش مبسوطی از وضعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی زنان فلسطینی طی سال های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ منتشر کرده است. طبق این گزارش، زندگی روزمره زنان در مناطق اشغالی به اشکال مختلف و همواره با خشونت سربازان و نیروهای نظامی اسرائیلی همراه بوده است.
یکی از نمونه های این خشونت مستمر، حملات وحشیانه ساکنین مسلح شهرک های یهودی نشین به زنان و کودکان فلسطینی است. در سال ۲۰۲۱ ساکنین این شهرک‌ها ۳۵۶ بار به زنان فلسطینی حمله و ده‌ها تن را مجروح کرده اند. دهه‌ها اشغال‌گری با مجموعه‌ای از سیاست‌ها واقدامات سرکوبگرانه برای «مجازات دسته جمعی» مردم فلسطین و بویژه زنان همراه بوده است. مردم فلسطین از داشتن امکانات اولیه محروم‌اند. ۹۷ درصد آب آشامیدنی که مردم فلسطین استفاده می‌کنند فاقد استانداردهای بهداشتی است. در نبود زیرساخت های لازم و ممانعت اسرائیل از ساخت بیمارستان، مردم ساکن غزه مجبورند برای درمان به کرانه غربی سفر کنند، اما محدودیت تردد، بویژه برای زنان و کودکان مشکلات عدیده‌ای به وجود آورده و زندگی و سلامت آنها را به مخاطره انداخته است. اسرائیل با راه اندازی بیش از ۶۰۰ ایست بازرسی، رفت و آمد ساکنین را شبانه روز کنترل می‌کند. عبور از ایست‌های بازرسی و استفاده از امکانات درمانی و بیمارستان برای انجام عمل‌های جراحی، منوط به دریافت مجوز است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، اسرائیل با ۳۰ درصد از تقاضاهای بیماران برای دریافت برگه عبور مخالفت می کند. زنانی که برای بیماری‌های خطرناک و سخت مجوز عبور دریافت می کنند، نمی توانند فردی را به عنوان همراه با خود ببرند و مجبورند تنهایی برای درمان سفر کنند. چنانچه فردی همزمان چند بیماری داشته باشد، هر بار تنها برای درمان یکی از بیماری‌ها مجوز عبور دریافت می کند. زایمان زنان در صف ایست های بازرسی و یا در آمبولانس به یکی از پدیده های رایج تبدیل شده است. بسیاری از بیماران به علت عدم دسترسی به موقع به امکانات پزشکی، جان خود را از دست می دهند. استرس و فشارهای روانی در بین زنان بی داد می کند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی ۷۰ درصد زنان در غزه مبتلا به مشکلات روحی و افسردگی هستند. بیشترین عده را زنانی تشکیل می دهند که مورد حمله و ضرب و شتم نیروهای نظامی اسرائیل قرار گرفته و مجبور به ترک خانه‌هایشان شده‌اند.
با این وجود زنان نقش مهمی در مبارزه علیه حملات ساکنین شهرک‌های یهودی نشین دارند و طی سال‌های گذشته بارها مقاومت و ایستادگی نشان داده‌اند. سال گذشته در جریان حمله و خشونت فیزیکی شهرک‌نشینان، زنان گروههای مقاومت تشکیل داده و به مدت ۱۵۰ شب و روز در تپه های اطراف کشیک دادند اما سرانجام پلیس اسرائیل با آتش گشودن به روی آنها، ده ها تن را مجروح و شمار زیادی از زنان و کودکان را بازداشت و زندانی کرد. یک سال پیش تر از آن نیز کمپینی به نام «ما غزه را دوباره خواهیم ساخت» براه افتاد. زنان، کمیته های محلی سازماندهی کردند تا از خانه های خود در مقابل حملات احتمالی محافظت کنند.
علاوه بر این زنان فلسطینی طی سال‌های گذشته در اتحاد با گروههای زنان اسرائیلی، کمیته‌های مشترک تشکیل داده و با راه پیمائی‌های شبانه برای تبلیغ صلح پایدار و برسمیت شناختن دو کشور و دو دولت فعالیت می‌کنند.
اشغال گری، آپارتاید، سرکوب سیستماتیک و جنگ‌هایی که هر چند وقت یک بار زندگی مردم فلسطین را شخم می زند، وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان را روز به روز شکننده تر از قبل کرده است. فقر و بیکاری در فلسطین بیداد می‌کند. از ۵ میلیون جمعیت مناطق اشغالی، ۴۴ درصد زیر ۱۸ سال است. غزه بالاترین نرخ بیکاری در جهان را داراست. نرخ بیکاری در غزه ۴۷ درصد و در کرانه باختری ۱۴ درصد است. زنان ۱۹ درصد جمعیت شاغل را تشکیل می‌دهند. ۱۱ درصد زنان تنها سرپرست و نان آور خانواده شان هستند و از این تعداد، ۲۰ درصد در فقر مطلق به سر می برند.
ارتجاع اسلامی
علاوه بر تاثیرات اشغال‌گری اسرائیل ، قدرت گیری حماس در نوار غزه، ابعاد ستم و تبعیض علیه زنان را تشدید کرده است. حجاب اجباری، چند همسری، کاهش سن ازدواج، ممنوعیت موسیقی و جشن و تفریح، احکام و قوانین شرعی و تبعات تبعیض آمیز آن از جمله پی آمدهای حاکمیت گروههای ارتجاعی اسلامی برای زنان است. ازدواج زیر ۱۸ سال طی سال های اخیر در نوار غزه به ۳ /۱۹ درصد و در کرانه باختری ۳/۴درصد رسیده است. اقدامات حماس برای اسلامیزه کردن منطقه تحت کنترلش، منجر به تقویت سنن ارتجاعی و زن ستیزانه، گسترش تجاوز، سوء استفاده جنسی، خشونت فیزیکی علیه زنان شده است. علاوه براین، سنن و قوانین ارتجاعی، اشتغال زنان بویژه زنان مطلقه و بیوه را که در فقر و فاقه به سر می برند، منع کرده و آنها را به فقر و فلاکت بیشتر کشانده است.
زنان فلسطین در دهه های اخیر به اشکال مختلف در مقابل سیاست های رژیم آپارتاید و اشغالگر اسرائیل به مبارزه و مقاومت برخاسته‌اند. این مبارزه در مقاطعی تاثیرگذارتر بوده است که جنبش فلسطین توسط نیروهای مترقی و چپ نمایندگی می شد و زنان نقش برجسته ای در آن ایفا می‌کردند. تاریخ جنبش انقلابی فلسطین سرشار از مبارزات قهرمانانه این زنان است. اما با تضعیف نیروهای چپ و تقویت جریان های بورژوایی و اسلامی در جنبش فلسطین، جنبش توده ای انقلابی زنان نیز تضعیف شد. روی کار آمدن گروه های اسلامی تحت حمایت جمهوری اسلامی در فلسطین نیز این امر را تشدید کرد. گرچه مبارزه و مقاومت زنان فلسطین با زندگی روزمره آنان پیوند خورده، اما خلاء یک آلترناتیو انقلابی که زنان در آن نقش برجسته ای داشته باشند، مبارزه برای برقراری صلح واقعی و رفع کلیه تبعیضات را با موانع جدی روبرو کرده است.
متن کامل نشریه کار شماره ۱۰۴۶ در فرمت پی دی اف:
نظرات شما